ស្វែងយល់! តើអ្វីទៅជា«សិទ្ធិជ្រកកោនការទូត»?

សិទ្ធិជ្រកកោនការទូត គឺជាសិទ្ធិជ្រកកោនដែលរដ្ឋផ្តល់ឱ្យជនភៀសខ្លួននៅក្នុងស្ថានទូត ឬអង្គភាពរបស់ខ្លួន ដែលមានទីតាំងនៅក្នុងទឹកដីនៃរដ្ឋមួយផ្សេងទៀត។ សិទ្ធិជ្រកកោនការទូត គឺមានលក្ខខណ្ឌផ្សេងៗគ្នា។ តើជនភៀសខ្លួនបែបណាខ្លះដែលអាចទទួលបានសិទ្ធិជ្រកកោនការទូត?

សៀវភៅ “ឯកអគ្គរាជទូត” ដែលនិពន្ធឡើងដោយបណ្ឌិត តាំង សុខងី ត្រង់ចំណុចសិទ្ធិជ្រកកោនការទូតបានលើកឡើងថា ភាគច្រើនករណីដែលបង្កឱ្យមានការស្នើសុំសិទ្ធិជ្រកកោនការទូតនេះ នៅពេលដែលមានព្រឹត្តិការណ៍ដូចជា បដិវត្តន៍ រដ្ឋប្រហារ ឬការបះបោរធំៗ ដែលកំឡុងពេលនោះអ្នកនយោបាយធំៗចាំបាច់រត់គេចពីការចាប់ខ្លួនរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល។

ការផ្តល់សិទ្ធិជ្រកកោនការទូត គឺធ្វើឡើងក្រោមហេតុផល២។ ទី១. ធ្វើឡើងចំពោះបុគ្គលណាដែលប្រព្រឹត្តល្មើសនឹងនយោបាយ។ ចំណែកទី២. គឺធ្វើឡើងក្នុងហេតុផលនយោបាយចំពោះបុគ្គលណាដែលភៀសខ្លួនពីគ្រោះថ្នាក់ផ្ទាល់ខ្លួន ដូចជា បញ្ហាសេរីភាព ពូជសាសន៍ សញ្ជាតិ ឬ សាសនាផ្សេងៗ។ ដោយឡែក សម្រាប់បុគ្គលដែលមិនទទួលបានសិទ្ធិជ្រកកោនការទូត គឺជាបុគ្គលទាំងឡាយណាដែលប្រព្រឹត្តឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិ និងជនណាដែលប្រព្រឹត្តទង្វើប្រាសចាកពីគោលបំណង និងគោលការណ៍ដែលបានដាក់ចេញដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ។

ការផ្តល់សិទ្ធិជ្រកកោនការទូត គឺធ្វើឡើងក្នុងរយៈពេលវែង និងរយៈពេលខ្លី ហើយក៏មានការលុបសិទ្ធិដោយដកឋានៈសិទ្ធិជ្រកកោនការទូតផងដែរ។ ការដកសិទ្ធិនេះ គឺអនុញ្ញាតឱ្យអាជ្ញាធរនៃរដ្ឋម្ចាស់ផ្ទះមានសិទ្ធិធចាប់ខ្លួន បុគ្គលទាំងនោះ។ ប៉ុន្តែ ក៏មានករណីខ្លះត្រូវបានផ្តល់សិទ្ធិជ្រកកោនដល់ពួកគេ រហូតដល់ពួកគេអាចចេញពីរដ្ឋនោះដោយសវត្ថិភាពផងដែរ។ ទោះបីជាយ៉ាងណា នៅក្នុងច្បាប់អន្តរជាតិ មិនមានការចែងអំពីការផ្តល់សិទ្ធិរបស់រដ្ឋដាក់ទូតផ្តល់សិទ្ធិជ្រកកោនការទូតដល់បុគ្គលណាដែលរត់គេចពីការចាប់ខ្លួនរបស់រដ្ឋាភិបាលខ្លួនឡើយ។ ប៉ុន្តែ ច្បាប់នេះឃើញមានអនុវត្តតាំងពីសតវត្សរ៍ទី១៩មកម្ល៉េះ ភាគច្រើនឃើញមាននៅតំបន់អាមេរិកកណ្តាល និងអាមេរិកខាងត្បូង។ នេះបើតាមតាមសៀវភៅ “ឯកអគ្គរាជទូត”៕

ដោយ៖ អុន ស្រីមាន