ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាចេញសារក្រើនរំលឹកដល់សាធារណជនកុំឱ្យចាញ់បោកគម្រោងវិនិយោគដែលសន្យាផ្តល់ផលចំណេញខ្ពស់

ទេសាភិបាលធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា លោកស្រី បណ្ឌិត ជា សិរី បានសរសេរសារក្រើនរំលឹកលើបណ្តាញសង្គម (ហ្វេសប៊ុក) ផ្ទាល់ខ្លួនទៅកាន់សាធារណជនកុំឱ្យចាញ់បោកការវិនិយោគដែលផ្តល់នូវផលចំណេញច្រើនក្នុងរយៈពេលខ្លីដែលត្រូវបានសន្យាដោយជនឆបោកមួយចំនួនបង្កើតក្រុមតេលេក្រាមកៀរគរឱ្យដាក់ទុនវិនិយោគរួមជាមួយខ្លួន។

លោកស្រីបានសរសេរនៅរសៀលថ្ងៃទី២៣ខែឧសភានេះថា៖«វិនិយោគ1000$ បានមកវិញ 7500$ ។ ធានាចំណេញ 99% ។ នេះជាការផ្សព្វផ្សាយបោកប្រាស់ តាម គ្រុប តេលេក្រាម telegram ។ សូមបងប្អូនប្រុងប្រយ័ត្ន មុននឹងជឿគេ។ បើងាយៗយ៉ាងនេះ លែងមានអ្នកធ្វើការ រកស៊ីអីទៀតហើយ»។

កន្លងមកនិយ័តករមូលបត្រកម្ពុជាក៏បានចេញសារណែនាំពន្យល់សាធារណជន​ ដើម្បីកាត់បន្ថយហានិភ័យ ការវិនិយោគគួរតែធ្វើឡើងនៅលើ ឬលើសពីបន្ទាត់ហានិភ័យ។ លើសពីនេះ វិនិយោគិនគួរជ្រើសរើសផលិតផលវិនិយោគដែលស្របច្បាប់។

* ផលិតផលវិនិយោគស្របច្បាប់ (ផលិតផលដែលមានការធ្វើនិយ័តកម្ម)

នៅពេលវិនិយោគ វិនិយោគិនគួរតែពិនិត្យមើលថាតើគម្រោងវិនិយោគមានការគ្រប់គ្រងត្រឹមត្រូវ, មិនមានការគ្រប់គ្រង ឬជាគម្រោងឆបោក។ ផលិតផលវិនិយោគស្ថិតក្រោមនិយ័តកម្ម ជាទូទៅស្ថិតក្រោមការត្រួតពិនិត្យយ៉ាងតឹងរ៉ឹងដោយនិយ័តករក្នុងប្រទេសមួយ។ ការណ៍នេះធ្វើ  ឱ្យផលិតផលវិនិយោគដែលស្ថិតក្រោមនិយ័តកម្ម ជាជម្រើសដែលមានសុវត្ថិភាព បើប្រៀបធៀបទៅនឹងផលិតផលវិនិយោគផ្សេងទៀត។

កាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៨ ន.ម.ក. បានដាក់ចេញនូវប្រកាសស្តីពី “ការផ្តល់អាជ្ញាបណ្ណ និងការគ្រប់គ្រងអាជីវកម្មគម្រោងវិនិយោគរួម” ដែលតាមរយៈប្រកាសនេះ បានអនុញ្ញាតឱ្យក្រុមហ៊ុនដែលចាប់អារម្មណ៍ ប្រកបអាជីវកម្មពាក់ព័ន្ធនឹងគម្រោងវិនិយោគរួម អាចដាក់ពាក្យសុំអាជ្ញាបណ្ណ ឬការអនុញ្ញាតពី ន.ម.ក.។ គិតត្រឹមត្រីមាសទី៣ ឆ្នាំ២០២៣ ន.ម.ក. បានផ្ដល់អាជ្ញាបណ្ណ និងការអនុញ្ញាតដល់ក្រុមហ៊ុនគ្រប់គ្រងមូលនិធិចំនួន ១៦ ក្រុមហ៊ុន, ក្រុមហ៊ុនថែរក្សាទ្រព្យសម្បត្តិជំនួស ចំនួន៨ ក្រុមហ៊ុន, ក្រុមហ៊ុនចែកចាយលក់ ទិញត្រឡប់មកវិញ ឬទូទាត់សងចំនួន ៤ ក្រុមហ៊ុន និងក្រុមហ៊ុនអភិបាលមូលនិធិចំនួន ៣ ក្រុមហ៊ុន។

បន្ថែមពីនេះ កាលពីថ្ងៃទី២០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣ កន្លងទៅ ន.ម.ក. ក៏បានដាក់ចេញនូវប្រកាសស្តីពី «ការបោះផ្សាយលក់មូលនិធិនៃគម្រោងវិនិយោគរួម» ដើម្បីកំណត់ពីលក្ខខណ្ឌ, នីតិវិធីនៃការបោះផ្សាយលក់ឯកតាមូលនិធិនៃគម្រោងវិនិយោគរួម និងប្រតិបត្តិការរបស់មូលនិធិបន្ទាប់ពីការបោះផ្សាយ ដើម្បីធានាបាននូវសណ្តាប់ធ្នាប់, គណនេយ្យភាព និងតម្លាភាពនៅក្នុងទីផ្សារ សំដៅការពារភាគីពាក់ព័ន្ធដែលរួមមានវិនិយោគិននៅក្នុងទីផ្សារ។

សម្រាប់ផលិតផលវិនិយោគដែលមិនស្ថិតក្រោមនិយ័តកម្ម

ជាទូទៅ គម្រោងវិនិយោគដែលមិនស្ថិតក្រោមនិយ័តកម្ម គឺសំដៅដល់ក្រុមហ៊ុនដែលផ្តល់ប្រាក់ចំណេញខ្ពស់ ហើយត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយបទប្បញ្ញត្តិជាមូលដ្ឋាន (basic corporate regulations) តែប៉ុណ្ណោះ។ គម្រោងវិនិយោគដែលមិនស្ថិតក្រោមនិយ័តកម្ម និងគម្រោងវិនិយោគបោកប្រាស់ មានភាពពិបាកក្នុងការបែងចែក ភាពខុសគ្នា។

ជាធម្មតា គម្រោងវិនិយោគទាំងនេះមានលក្ខណៈដូចខាងក្រោម៖
– ការសន្យានៃប្រាក់ចំណេញខ្ពស់ខុសពីធម្មតា (ល្អហួសពីការពិតព្រោះអាចមានហានិភ័យខ្ពស់),
– ឯកសារមិនគ្រប់គ្រាន់ (លាក់បាំងហានិភ័យ និងការចំណាយ),
– គ្រប់គ្រងដោយក្រុមបុគ្គលតូចមួយ (ជាធម្មតាមានជីវៈប្រវត្តិបំផ្លើសព័ត៌មាន),
– គ្មានការផ្ទៀងផ្ទាត់ព័ត៌មានពីភាគីទីបីត្រឹមត្រូវ (មិនត្រូវបានធ្វើសវនកម្ម ការត្រួតពិនិត្យឯកសារធ្វើឡើងដោយក្រុមហ៊ុនតែមួយ)
– ចំណុចដ៏សំខាន់បំផុតនោះ គឺមិនមាននិយ័តករត្រួតពិនិត្យភាពស្របច្បាប់នៃគម្រោងវិនិយោគនោះទេ ។

* គម្រោងវិនិយោគបោកប្រាស់ ឬក្លែងបន្លំ

ថ្មីៗនេះ មានគម្រោងវិនិយោគមិនស្របច្បាប់ជាច្រើនករណីកើតឡើង ដែលបានផ្ដល់ផលអាក្រក់ដល់កម្ពុជា ដែលមានដូចជា៖
– ករណីជួញដូររូបិយបណ្ណអន្តរជាតិ (Forex) ក្នុងឆ្នាំ២០១៩ ដែលគម្រោងនេះត្រូវបានដំណើរការដោយក្រុមបុគ្គលតូចមួយ ដែលសន្យាផ្តល់ប្រាក់ចំណេញខ្ពស់។ ប្រតិបត្តិការនេះមិនមានការត្រួតពិនិត្យ និងផ្ទៀងផ្ទាត់ឡើយ ហើយក្រុមហ៊ុននោះទទួលបន្ទុកទាំងការវិនិយោគ និងចេញមូលប្បទានប័ត្រទៅឱ្យវិនិយោគិន។ ក្រុមហ៊ុនដែលមិនស្ថិតក្រោមនិយ័តកម្ម ដែលមិនត្រូវបានត្រួតពិនិត្យដោយស្ថាប័នឯករាជ្យ ឬភាគីទីបី អាចផ្សព្វផ្សាយនូវព័ត៌មានមិនពិត និងការបំផ្លើសខ្ពស់។
– ករណីក្រុមហ៊ុន Empire Big Capital Limited និងសមាគមទីប្រឹក្សាវិនិយោគ នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៧៖ គម្រោងនេះត្រូវបានដំណើរការដោយបុគ្គលមួយក្តាប់តូច ដែលធ្វើការសន្យាថានឹងផ្តល់ប្រាក់ចំណេញខ្ពស់ (១០% ក្នុងមួយខែ)។ ស្រដៀងគ្នាទៅនឹងករណីមុនដែរ គម្រោងនេះមិនមានការត្រួតពិនិត្យ និងផ្ទៀង-ផ្ទាត់ឡើយ ហើយក្រុមហ៊ុនបានរៀបចំអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងដោយខ្លួនឯង។

– ក្នុងនោះ វាក៏មានរបាយការណ៍អំពីគម្រោងវិនិយោគដីធ្លីដែលបង្ករឱ្យមានកំហឹង ហើយត្រូវបានចោទប្រកាន់ជាគម្រោងឆបោកផងដែរ។ ប្រតិបត្តិករខ្លះត្រូវបានចាប់ខ្លួន, ចោទប្រកាន់ និងដាក់ទោសតាមផ្លូវច្បាប់។
គម្រោងវិនិយោគដីធ្លីបោកប្រាស់ទាំងនេះតែងតែសន្យាថានឹងផ្តល់ផលចំណេញខ្ពស់។ ការណ៍នេះបង្ហាញពីកង្វះនូវតម្លាភាពអំពីវិធីសាស្ត្រដែលមូលនិធិត្រូវបានវិនិយោគ ដោយរួមបញ្ចូលទាំងវឌ្ឍនភាព និងលំហូរសាច់ប្រាក់នៃគម្រោង។

​ការបោកបញ្ឆោតកើតឡើង នៅពេលដែលសាច់ប្រាក់ ដែលប្រមូលបានពីវិនិយោគិន មិនត្រូវបានយកទៅវិនិយោគ នៅក្នុងគម្រោងណាមួយជាក់លាក់។ ផ្ទុយទៅវិញ ប្រាក់ចំណេញត្រូវបានប្រឌិតឡើង ដោយប្រើប្រាស់សាច់ប្រាក់ពីវិនិយោគិនថ្មីដើម្បីទូទាត់វិនិយោគិនចាស់។ គម្រោងទាំងនេះត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាគម្រោង Ponzi។ រាល់ប្រតិបត្តិករបោកប្រាស់ទាំងនោះមិនទទួលបានការអនុញ្ញាត/ អាជ្ញាបណ្ណដោយនិយ័តករនោះឡើយ៕