ទោះអាចទាញពេលថយក្រោយ ក៏តួ នាងវិធាវី នៅតែជ្រើសសិល្បៈបុរាណ (មានវីដេអូ)

ទស្សនីយភាព ល្ខោននិយាយ រឿង ផ្កាស្រពោន ដែលយកចេញពីប្រលោមលោកដ៏ល្បី របស់អ្នកនិពន្ធ លោក នូ ហាច ក្នុងឆ្នាំ១៩៤៧ ព្រមទាំងមានបញ្ចូលក្នុងកម្មវិធីសិក្សាផងនោះ នឹងសម្ដែងសារជាថ្មីនៅចុងសប្ដាហ៍នេះ បន្ទាប់ពីមានការសំណូមពរពីមហាជន កាលសម្ដែងលើកទី១ នៅចុងឆ្នាំមុន។ ថ្វីដ្បិតតែ សាច់រឿង និងការសម្ដែង មានការទាក់ទាញទទួលការគាំទ្រពីសាធារណជន និងអ្នកសិក្សា ប៉ុន្តែគេក៏ដឹងថា អ្នកសិល្បៈបុរាណ ដែលរៀនជំនាញមានក្បួនខ្នាត ពី៥ ទៅ ៩ឆ្នាំនេះ រកចំណូលមិនបានច្រើនដូចអ្នកសិល្បៈសម័យ ឬអ្នកតំណាងផ្សព្វផ្សាយផលិតផល (BA​ Brand Ambassador) នោះទេ។

កញ្ញា កែវ សុផានិត សម្ដែងតួអង្គ នាងវិធាវី បានឱ្យ “កម្ពុជាថ្មី” ដឹងថា នាងមិនតូចចិត្តដែលខ្លួនខំរៀនសិល្បៈបុរាណ ល្ខោនយីកេ ល្ខោននិយាយ រយៈពេល ៩ឆ្នាំ ប៉ុន្តែទទួលចំណូលតិចជាង អ្នកសិល្បៈសម័យនោះទេ ព្រោះការងារទាំង ២នេះ គឺចែកដាក់ពីគ្នា។ កញ្ញា លើកឡើងថា អ្នកសិល្បៈសម័យរកចំណូលបែបឯកជន ចំណែកកញ្ញា រៀនចប់បរិញ្ញាបត្រ ប្រឡងចូលក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ ជាមន្ត្រីរាជការ បើកប្រាក់ខែរដ្ឋ ធ្វើការទាក់ទងនឹងបង្កើតស្នាដៃរឿង ទស្សនីយភាព។

មន្រ្តីនាយកដ្ឋានសិល្បៈទស្សនីយភាព រូបនេះ បញ្ជាក់ថា បើទោះជាដឹងថា ការងារសិល្បៈបុរាណមិនទទួលចំណូលបានច្រើនដូចសិល្បៈសម័យ ហើយបើទោះជា អាចទាញពេលវេលាថយក្រោយវិញបាន ក៏ កញ្ញា សុផានិត អះអាងថា កញ្ញាមិនស្ដាយក្រោយ ឬចង់បោះបង់អាជីពជាអ្នកសិល្បៈបុរាណឡើយ ប៉ុន្តែបើឱ្យបន្ថែមរៀនសិល្បៈសម័យបន្ថែម កញ្ញាព្រមរៀន ខណៈខ្លួនក៏មានមូលដ្ឋានសិល្បៈបុរាណស្រាប់។

កញ្ញា កែវ សុផានិត លើកឡើងបន្តថា៖ “បើយើងមិនជួយ ​បើយើងមិនដាក់ចិត្ត ក្នុងនាមជាសិល្បករ មិនថាអ្នកសម័យ អ្នកបុរាណក៏ដោយ ការពិតយើងសុទ្ធតែជាអ្នកសិល្បៈដូចគ្នាទាំងអស់។ ឧទាហរណ៍ថា សិល្បៈបុរាណកំពុងតែធ្លាក់ចុះ បាត់បង់ប្រជាប្រិយភាព ហើយក្មេងជំនាន់ក្រោយ គិតតែទៅធ្វើអីផ្សេង មិនរៀនសិល្បៈបុរាណ តើបានអ្នកណាមកស្ដារវប្បធម៌ជាតិយើងឡើង? យើងដើរមកដល់ចំណុចនេះ យើងត្រូវពង្រឹងខ្លួនឯងឱ្យកាន់តែខ្លាំងទៀត បើមិនផ្ដើមចេញពីយើង ក្មេងជំនាន់ក្រោយរៀនពីយើង ម៉េចមានសង្ឃឹមទៅ?”។

តួអង្គនាងវិធាវី លើកឡើងថា ប្រទេសយើងមានសង្គ្រាម ជួបបញ្ហាជាច្រើន ដែលយើងគួរយល់ពីប្រទេសជាតិយើង ហើយបើយើងគិតតែប្រយោជន៍ខ្លួនឯង អត់គិតប្រយោជន៍ជាតិ រស់យកសុខតែឯង… យើងគិតថា វប្បធម៌ជាតិយើងផ្នែកបុរាណ មិនថា ល្ខោន របាំ ភ្លេង ជំនាញផ្សេងៗ បើយើងមិនជួយបង្កើន មិនជួយលើកតម្លៃអីទាំងអស់ នោះនឹងបាត់បង់។

កញ្ញា កែវ សុផានិត បញ្ជាក់បន្ថែមថា៖ “ហើយសព្វថ្ងៃគេចង់បាន [សិល្បៈបុរាណ] ពីយើងទៀត តែយើងខ្លួនឯងទេ ដែលចេះតែគិតថា មិនមានតម្លៃ ដោយសាររកចំណូលមិនបាន។ យើងត្រូវគិតថា សិល្បៈវប្បធម៌មានតម្លៃ យើងត្រូវឱ្យតម្លៃ​។ ខ្ញុំអត់បានគិតថា គេអ្នកសិល្បៈសម័យរកលុយបានច្រើនណាស់ ខ្ញុំបុរាណ ខ្ញុំអត់កើតទេ ហើយបើខ្ញុំអត់មានចិត្តរឹងមាំផង ឱ្យខ្ញុំជួយអ្នកជំនាន់ក្រោយយ៉ាងម៉េច? តែមិនមែនរឹងមាំតែខ្ញុំទេ គឺមិត្តភក្ដិរៀនជំនាន់ខ្ញុំ ស្រុះគ្នាទាំងអស់”។

គួរបញ្ជាក់ថា ទស្សនីយភាពល្ខោននិយាយរឿង “ផ្កាស្រពោន” នឹងមានការសម្ដែងផ្ទាល់រយៈពេល ៣ថ្ងៃ ចុងសប្ដាហ៍នេះ គឺនៅ ថ្ងៃសុក្រ សៅរ៍ និងថ្ងៃអាទិត្យ ទី២ ៣ និង៤ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៤ វេលាម៉ោង ៥ និង ៣០នាទីរសៀល នៅសាលសន្និសីទចតុម្មុខ។ ដោយឡែក ថ្ងៃអាទិត្យ នឹងសម្ដែង ២ វេណ គឺនៅម៉ោង ២ រសៀល មួយពេលទៀត៕

គួរឱ្យដឹងថា ល្ខោននិយាយ​ មាន​រំហូរ​ចូលមក​ពី​ប្រទេស​បារាំង ​នៅ​សម័យ​អាណានិគម​បារាំង​ នៅ​ចន្លោះ​ឆ្នាំ​១៩៤០ តាមរយៈ​ជនជាតិ​បារាំង​ម្នាក់ ដោយ​ជនជាតិ​បារាំង​នោះបាន​បង្រៀន​នៅក្នុង​សាលា​គរុកោសល្យ​របស់​គ្រូ​ដើម្បី​ជួយ​សម្ដែង​រឿង​ខ្លី​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ប្រទេស​បារាំង។ បន្ទាប់មក​បន្តិច​ម្ដងៗ​ល្ខោននិយាយ​ក៏បាន​អភិវឌ្ឍទៅមុខ​ល្អប្រសើរ​ ទទួលការ​ចាប់អារម្មណ៍​ខ្លាំងពី​ប្រជាជន​នៅ​ក្នុងសម័យ​សង្គមរាស្ត្រនិយម​។ ល្ខោននិយាយ មានការ​អភិវឌ្ឍ​ជាខ្លាំង ​ដោយសារ​មាន​ព្រឹទ្ធាចារ្យ​ល្បី​ដូចជា ព្រឹ​ទ្ធា​ចា​រ្យ ហុង គឹម​ហាក់​ បានធ្វើការ​ជាខ្លាំង​ទៅលើ​ល្ខោននិយាយ​នេះ និង​សម្ដេច​ សីហនុ​ ជា​ប្រមុខ​ក៏បាន​គាំទ្រ​ល្ខោននិយាយ​នេះ​ខ្លាំង​ដែរ។

នៅក្នុង​សម័យ​សា​រណរដ្ឋ​កម្ពុជា ឆ្នាំ​១៩៨០ និង​ឆ្នាំ​១៩៨១ ក៏បានចាប់ផ្ដើម​ប្រមូល​អ្នកចេះដឹង​ផ្នែក​ល្ខោននិយាយ​នេះ មក​ជុំគ្នា​វិញ​ បន្ទាប់ពី​សម័យ​ខ្មែរក្រហម​បាន​ដួលរលំ ដោយ​ក្នុងពេលនោះ​មាន​គ្នា​តែ​ ៣​ទៅ​ ៤​នាក់​ប៉ុណ្ណោះ។ ដូច្នោះ​នៅ​ឆ្នាំ​១៩៨១ ក៏​ចាប់ផ្ដើម​បើក​សាលា​ថ្នាក់​ល្ខោននៅក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​ឡើងវិញ​ ដោយ​ជ្រើសរើស​សិស្ស​ចូលរៀន ដែលមាន​លោកគ្រូ​ ហួត ស៊ីថន​ ជា​សិស្ស​ជំនាន់​ទី១ ​ក្នុង​សាលា​ល្ខោន​ប្រទេស​កម្ពុជា​​។​ ​ល្ខោននិយាយ នៅក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុ​ជាប​ច្ចុ​ប្ប​ន្ន មាន​សាលា​មធ្យម​វិចិត្រសិល្បៈ និង​សាកលវិទ្យាល័យ​ភូមិន្ទ​វិចិត្រសិល្បៈ​ទទួល​សិស្ស​រៀន​ជា​រៀងរាល់ឆ្នាំ៕

អត្ថបទ៖ ច័ន្ទ វីរៈ