សេដ្ឋកិច្ច
ការសិក្សា៖ ការប្រែប្រួសអាកាសធាតុបង្កការខូតខាតផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចជាងការគិតរហូតដល់ ៦ ដង
ការសិក្សាថ្មីមួយពីអ្នកជំនាញសេដ្ឋកិច្ចដែលចេញផ្សាយកាលពីពេលថ្មីៗនេះ បានរកឃើញថា ការខូតខាតផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចបង្កឡើងដោយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ អាចធ្ងន់ធ្ងរលើសពីការគិតរហូតដល់ទៅ ៦ ដង ដោយសារកម្ដៅសកលរំពឹងថានឹងបង្ខាតទ្រព្យសម្បត្តិ ក្នុងអត្រាស្របនឹងកម្រិតនៃការខាតបង់ផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុដោយសារសង្រ្គាមរ៉ាំរ៉ៃ។ នេះបើតាមការចុះផ្សាយរបស់កាសែត ឌឹ ហ្គាដឌៀន។
ការសិក្សា ដែលមិនទាន់ឆ្លងកាត់ការពិនិត្យពីអ្នកជំនាញផ្សេងៗទៀត (Peer Review) របស់អង្គការអាមេរិក ការិយាល័យជាតិស្រាវជ្រាវសេដ្ឋកិច្ច (NBER) បាននិយាយថា ការកើនឡើងកំដៅ ១ អង្សារសេ (ធៀបនឹងកម្ដៅមុនសម័យបដិវត្តន៍ឧស្សាហកម្ម) នាំឱ្យផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបរបស់ពិភពលោក (GDP) ធ្លាក់ចុះរហូតដល់ ១២ ភាគរយ ដែលខ្ពស់ជាងការវិភាគកាលពីមុនៗឆ្ងាយ។
ចាប់តាំងពីបដិវត្តន៍ឧស្សាហកម្មមក ពិភពលោកបានឡើងកំដៅលើសពី ១ អង្សារសេ ហើយអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រអាកាសធាតុជាច្រើន បានព្យាករណ៍ព្រមានយ៉ាងព្រួយបារម្ភថា ពិភពលោកនឹងកើនកម្ដៅដល់ ៣ អង្សារសេនៅចុងសតវត្សន៍នេះ ដោយសារតែការបន្តនៃការប្រើប្រាស់ឥន្ធនៈហ្វូស៊ីល ដែលការណ៍នេះនឹងបង្កមហន្តរាយដ៏សម្បើមធ្ងន់ធ្ងរ។
ការសិក្សាថ្មីលើកឡើងថា ការកើនឡើងកម្ដៅ ៣ អង្សារសេ នឹងបណ្តាលឱ្យមាន «ការធ្លាក់ចុះយ៉ាងគំហុកនៃទិន្នផល ដើមទុន និងការប្រើប្រាស់លើសពី ៥០ ភាគរយ ត្រឹមឆ្នាំ ២១០០»។ ការបាត់បង់សេដ្ឋកិច្ចនេះ គឺធ្ងន់ធ្ងរណាស់ ដែលវា «អាចប្រៀបធៀបទៅនឹងការខូចខាតសេដ្ឋកិច្ច ដែលបណ្តាលមកពីសង្គ្រាមក្នុងស្រុក និងសង្គ្រាមអចិន្ត្រៃយ៍បាន»។
លោក Adrien Bilal សេដ្ឋវិទូនៅសាកលវិទ្យាល័យ Harvard ដែលស្រាវជ្រាវរួមគ្នាជាមួយលោក Diego Känzig សេដ្ឋវិទូនៅសាកលវិទ្យាល័យ Northwestern បានសរសេរថា៖ «វានឹងនៅតែមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចសម្រាប់ប្រទេសមួយចំនួន ប៉ុន្តែនៅចុងសតវត្សរ៍នេះ មនុស្សនឹងក្រជាងស្ថានភាពដែលពួកគេត្រូវមានប្រសិនបើគ្មានការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ រហូតដល់ ៥០ភាគរយ»។
លោក Bilal បាននិយាយថា ការបាត់បង់ទ្រព្យសម្បត្តិនឹងកើនឡើង ប្រសិនបើវិបត្តិអាកាសធាតុកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ ដែលអាចប្រៀបធៀបទៅនឹងប្រភេទនៃការខាតបង់សេដ្ឋកិច្ច ដែលគេឃើញក្នុងអំឡុងសង្រ្គាម។
លោក Bilal បានគូសបញ្ជាក់ថា៖ «ដើម្បីកុំឱ្យច្រឡំ ការប្រៀបធៀបទៅនឹងសង្រ្គាម មានតែលើផ្នែកនៃការប្រើប្រាស់ និងផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបប៉ុណ្ណោះ។ រាល់ការឈឺចាប់ និងការស្លាប់នៃសង្រ្គាមគឺជារឿងសំខាន់ ហើយមិនត្រូវបានរាប់បញ្ចូលក្នុងការវិភាគនោះទេ»។ យ៉ាងក៏ដោយ លោកបន្តថា៖ «ការប្រៀបធៀប អាចមើលទៅគួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើល ប៉ុន្តែបើនិយាយពី GDP សុទ្ធ មានភាពស្រដៀងគ្នាទៅនឹងសង្រ្គាម ហើយវាជាការគិតដែលគួរឲ្យបារម្ភ»។
គួរគូសបញ្ជាក់ថា ការសិក្សាថ្មីដដែលបានដាក់ការប៉ាន់ប្រមាណខ្ពស់ លើការខាតបង់សេដ្ឋកិច្ច ជាងការស្រាវជ្រាវពីមុនៗ ដោយគណនាតម្លៃសង្គមកាបូន (តម្លៃគិតជាដុល្លារនៃការខូចខាតដែលកើតមានពីការបំភាយកាបូនមួយតោន) ១ ០៥៦ ដុល្លារ/តោន។ ទីភ្នាក់ងារការពារបរិស្ថានសហរដ្ឋអាមេរិក (EPA) បានប៉ាន់ស្មានតម្លៃនេះ ប្រហែល ១៩០ ដុល្លារ/តោនប៉ុណ្ណោះ។
យ៉ាងណាមិញ លោក Bilal បានថ្លែងថា ការសិក្សាថ្មីរបស់ខ្លួន ធ្វើឡើងដោយមើលពី ការខាតបង់សេដ្ឋកិច្ចពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ដោយការវិភាគលើមាត្រដ្ឋានសកល ជាជាងផ្អែកលើមូលដ្ឋានប្រទេសនីមួយៗ។ លោកបន្តថា វិធីសាស្រ្តនេះ បានចាប់យកលក្ខណៈទំនាក់ទំនងគ្នាទៅវិញទៅមកនៃផលប៉ះពាល់នៃរលកកំដៅ ព្យុះ ទឹកជំនន់ និងផលប៉ះពាល់ធាតុអាកាសហួសហេតុផ្សេងៗទៀត ដែលបំផ្លាញទិន្នផលដំណាំ កាត់បន្ថយផលិតភាពកម្មករ និងកាត់បន្ថយការវិនិយោគទុនជាដើម។
ការសិក្សារបស់ NBER ចេញផ្សាយឡើង ក្រោយពីការស្រាវជ្រាវដាច់ដោយឡែកពីគ្នាមួយ ដែលបានចេញផ្សាយកាលពីខែមុន និងបានរកឃើញថា ប្រាក់ចំណូលជាមធ្យមរបស់សកល នឹងធ្លាក់ចុះជិត ១/៥ ក្នុងរយៈពេល ២៦ ឆ្នាំខាងមុខ បើប្រៀបធៀបទៅនឹងអ្វីដែលពួកគេគួរមាន បើគ្មានវិបត្តិអាកាសធាតុ។ ការកើនឡើងសីតុណ្ហភាព ភ្លៀងធ្លាក់ខ្លាំង និងធាតុអាកាសហួសហេតុកាន់តែញឹកញាប់ និងខ្លាំងក្លា រំពឹងថានឹងបណ្តាលឱ្យមានការបំផ្លិចបំផ្លាញចំនួន ៣៨ ទ្រីលានដុល្លារជារៀងរាល់ឆ្នាំនៅពាក់កណ្ដាលសតវត្សរ៍នេះ។
ការសិក្សាទាំង២នេះ បញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថា ការងាកចេញពីឥន្ធនៈហ្វូស៊ីល និងការទប់ស្កាត់ផលប៉ះពាល់នៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុគឺជាវិធានការបន្ទាន់៕
វៀតណាមខូចខាត៣,៣ពាន់លានដុល្លារក្នុងព្យុះទីហ្វុងយ៉ាក់ជី (Yagi)
ក្រុមការងារគណបក្សខេត្តកោះកុង ប្រាប់ពលរដ្ឋត្រូវចេះមានសាមគ្គី និងរួមគ្នាគាំទ្រអភិវឌ្ឍន៍មូលដ្ឋាន
ក្រុមហ៊ុន អេសសុីជី បើកបង្ហាញផលិតផលក្បឿងសេរ៉ាមិចថ្មី អុិចសេឡា ក្រេស្តា (Excella Cresta) ដោយរួមបញ្ចូលនូវសិល្បៈនវានុវត្តន៍ដ៏ល្អឥតខ្ចោះលើការងារប្រក់ដំបូល
រដ្ឋបាលខេត្តតាកែវ ដឹកនាំមន្ត្រីទស្សនកិច្ចនៅតំបន់អភិវឌ្ឍន៍តាមព្រំដែនខេត្តស្ទឹងត្រែង
អគ្គស្នងការរង រម្លឹកនគរបាលប៉ុស្តិ៍ត្រូវធ្វើឥរិយាបទជាអ្នកបម្រើសេវាសាធារណៈជូនពលរដ្ឋឱ្យល្អ
ស្នងការរាជធានី ចេញមុខបំភ្លឺបន្ទាប់ពីគណនីហ្វេសប៊ុកមួយបង្ហោះសាររកយុត្តិធម៌ពីករណីគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍
រថយន្តដឹកទំនិញពាក់ស្លាកលេខ ខេមរៈភូមិន្ទបើកកិនគម្របលូបាក់ ខណៈដឹកទំនិញចេញពីឃ្លាំង
ត្រាំ ប្រាប់ទៅ ហ្សេលេនស្គី ថា លោកមិនដូរចិត្តឡើយ លើបញ្ហាសង្គ្រាមរុស្ស៊ី-អ៊ុយក្រែន
បុរសម្នាក់ចូលព្រៃកាប់ឈើ ក្នុងតំបន់ហាមឃាត់ជាន់មុីនបណ្តាលឲ្យដាច់ជើងម្ខាងរបួសធ្ងន់
ព្យុះកំណាច Helene សម្លាប់មនុស្ស៤៣នាក់ នៅរដ្ឋចំនួន៤ របស់អាមេរិក
-
ព័ត៌មានអន្ដរជាតិ៤ ថ្ងៃ agoព្យុះខ្លាំង ៥ទៀត នឹងវាយប្រហារ វៀតណាម មុនដាច់ឆ្នាំ
-
ជីវិតកម្សាន្ដ២ ថ្ងៃ agoលោកឧកញ៉ា លាង ពៅ ថា Ishowspeed ធ្វើការគ្មានទំនួលខុសត្រូវ ក្នុងថ្ងៃ Gumball 3000 (មានវីដេអូ)
-
ព័ត៌មានជាតិ១ សប្តាហ៍ agoBreaking News! កម្ពុជា សម្រេចដកខ្លួនចេញពីគម្រោងCLV-DTA
-
ព័ត៌មានជាតិ២ ថ្ងៃ agoស្ថានភាពកម្ពស់ទឹកទន្លេមេគង្គខេត្តក្រចេះព្រឹកនេះ
-
ព័ត៌មានអន្ដរជាតិ៥ ថ្ងៃ agoភ្លៀងធ្លាក់ខ្លាំងមិនធ្លាប់មានក្នុងមួយសតវត្សរ៍នៅកូរ៉េខាងត្បូង ប្រែក្លាយទីក្រុងទៅជាទន្លេ
-
ជីវិតកម្សាន្ដ៣ ថ្ងៃ agoលោក លៀក លីដា បង្ហាញការខកចិត្តចំពោះការរិះគន់របស់ Allan
-
ជីវិតកម្សាន្ដ៣ ថ្ងៃ agoAllan អះអាងថា ខ្លួនហ៊ានទទួលយកការវិនិយោគ និងប្រើថវិកាត្រឹម ៨មុឺនដុល្លារប៉ុណ្ណោះ ដើម្បីផលិតកុនគុណភាព
-
ព័ត៌មានអន្ដរជាតិ៤ ថ្ងៃ agoភាគកណ្តាលវៀតណាម ជម្លៀសពលរដ្ឋជាង ៦ ០០០នាក់ ដោយសារទឹកជំនន់ធ្ងន់ធ្ងរ