ព័ត៌មានអន្ដរជាតិ

តើការដួលរលំរដ្ឋាភិបាលបង់ក្លាដែសនឹងប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចយ៉ាងណា?

បានផុស

២ ខែ មុន

នៅ

ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ៨ សីហា ២០២៤

ដោយ

នៅដើមខែមិថុនា បាតកម្មដោយសន្តិវិធីរបស់ក្រុមនិស្សិតបង់ក្លាដែសបានចាប់ផ្ដើមឡើង បន្ទាប់ពីតុលាការកំពូលរបស់ប្រទេសបានប្រកាសជាថ្មីនូវប្រព័ន្ធកូតាការងារ ដែលបម្រុងទុកតំណែងមន្ត្រីរាជការសម្រាប់សាច់ញាតិកូនចៅរបស់អ្នកតស៊ូនៅសម័យទាមទារឯករាជ្យរំដោះខ្លួនចេញពីប៉ាគីស្ថាន។

សូមចុច Subscribe Channel Telegram កម្ពុជាថ្មី ដើម្បីទទួលបានព័ត៌មានថ្មីៗទាន់ចិត្ត

ការប្រកាសរបស់តុលាការកំពូលធ្វើឡើង ចំពេលដែលមនុស្សរាប់លាននាក់អត់ការងារធ្វើ ក្នុងឱកាសដែលកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសក៏អន់ថយ ញ៉ាំញីដោយអតិផរណាខ្ពស់ និងការធ្លាក់ចុះនៃប្រាក់បម្រុងទុកអន្តរជាតិ ក្រោយវិបត្តិកូវីដ-១៩ សម្រាប់ប្រទេសដែលមានប្រជាជនសរុបជាង ១៧០ លាននាក់មួយនេះ។

ស្ថានការណ៍ប្រែជាធ្ងន់ធ្ងរទៅៗជាបន្តបន្ទាប់ រហូតកក្រើកទូទាំងប្រទេស ដែលធ្វើឱ្យតុលាការកំពូលដកការប្រកាសរបស់ខ្លួនវិញ ទន្ទឹមនឹងការស្លាប់របស់និស្សិត និងពលរដ្ឋធម្មតាជាច្រើននាក់ក្រោមការឆ្លើយតបដ៏ហិង្សារបស់កងកម្លាំងរដ្ឋាភិបាល។ ក្នុងចលនាដ៏ចលាចល បាតុកម្មប្រឆាំងនឹងការប្រកាសរបស់តុលាការ បានវិវត្តទៅជាបាតុកម្មប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលវិញ។ រយៈពេល២ខែក្រោយមក ជ័យជំនះរបស់ពលរដ្ឋបង់ក្លាដែសក៏លេចឡើង ដោយគេឃើញលោកស្រីនាយករដ្ឋមន្រ្តី ឆេកខ៍ ហាស៊ីណា (Sheikh Hasina) លាលែងចេញពីតំណែង ហើយរត់ចោលស្រុកកាលពីថ្ងៃចន្ទ។

អ្វីដែលអ្នកគាំទ្របាតុកម្មហៅថាជា «ជ័យជំនះសម្រាប់ពលរដ្ឋបង់ក្លាដែស» សម្រេចឡើង ដោយឆ្លងកាត់ការស្លាប់ដោយសារហិង្សារបស់មនុស្សជាង ៤០០ នាក់ ដែលភាគច្រើនជាសិស្សនិស្សិត និងពលរដ្ឋសាមញ្ញ។

ប៉ុន្តែជាក់ស្ដែង នេះមិនមែនជាការខាតបង់តែមួយនោះទេ ដោយអ្នកសង្កេតការណ៍ ក៏ដូចជាអ្នកវិភាគ បានមើលឃើញពីផលប៉ះពាល់ផ្សេងៗទាំងរយៈពេលខ្លី និងវែង ជាពិសេសផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច ដែលមានកំណើនយឺតយ៉ាវរួចស្រាប់ទៅហើយនោះ។ នោះប្រហែលជាបញ្ហាដ៏ស្រួចស្រាលមួយ ដែលអ្នកដឹកនាំបន្ទាប់ត្រូវដោះស្រាយជាបន្ទាន់ ជៀសវាងការធ្លាក់ចុះកាន់តែដុន ខណៈឥឡូវនេះ បង់ក្លាដែសស្ថិតនៅក្រោមបន្ទុករបស់មេដឹកនាំបណ្ដោះអាសន្ន គឺលោក Muhammad Yunus ដែលត្រូវបង្កើតរដ្ឋាភិបាលបណ្ដោះអាសន្នឆ្លងកាត់សម័យអន្តរកាល មុនពេលមានរដ្ឋាភិបាលថ្មីក្រោយការបោះឆ្នោត។

អ្នកជំនាញព្រមានថា បញ្ហាចោទមួយដែលត្រូវដោះស្រាយ គឺការបញ្ឈប់ការដាំក្បាលចុះនៃសេដ្ឋកិច្ច ចំពេលមានការភ័យខ្លាចកាន់តែខ្លាំងថា ការខូចខាតពីអំពើហិង្សាទ្រង់ទ្រាយធំចុងក្រោយ ភាពអត់ការងារធ្វើ អតិផរណាខ្ពស់ដែលបន្តកើតមាន និងភាពយឺតយ៉ាវនៃកំណើនផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប [GDP] អាចប៉ះពាល់ដល់សេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសបង់ក្លាដែស។ នេះបើតាមការស្រង់សម្ដីរបស់សារព័ត៌មាន Al Jazeera។ អ្នកជំនាញបន្តថា វាជាការណ៍ដ៏លំបាកខ្លាំង ដែលរដ្ឋាភិបាលបណ្ដោះអាសន្នត្រូវប្រឈមមុខ ជាពិសេសស្របពេលដែល សណ្តាប់ធ្នាប់សេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយអន្តរជាតិ ក៏មានភាពវឹកវរខ្លាំង។

ប្រហែល១សប្ដាហ៍មុនពេលលោកស្រី ហាស៊ីណា រត់ចោលស្រុក សភាពាណិជ្ជកម្ម និងឧស្សាហកម្មរបស់វិនិយោគិនបរទេស (Ficci) នៅបង់ក្លាដែស បានអះអាងថា ភាពចលាចលចុងក្រោយបានជះឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំង ដែលអាចបង្កការបាត់បង់ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចរហូតដល់ ១០ ប៊ីលានដុល្លារ ហើយការបាត់បង់នេះរំពឹងថានឹងកើនឡើងថែមទៀត។

ក្រៅពីនេះ សារព័ត៌មានជាច្រើនបានផ្សាយថា ភាពចលាចលចុងក្រោយរបស់បង់ក្លាដែល បានបង្កើតអសន្តិសុខផ្សេងៗ រួមទាំងការសម្រុកចូលលួចយករបស់របរតាមហាង ការដុតរោងចក្រកាត់ដេរ និងការបំផ្លិចបំផ្លាញសម្ភារៈសាធារណៈជាដើម។ ជាក់ស្ដែងទៅ ភាពចលាចលបានរារាំងសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចជាច្រើន មិនថាខ្នាតតូច ឬធំទេ ដែលទាំងនោះរួមមានប្រតិបត្តិការប្រចាំថ្ងៃរបស់ទីផ្សារក្នុងស្រុក មន្ទីរពេទ្យ ការដឹកជញ្ជូន ការិយាល័យធ្វើការ ប្រព័ន្ធចែកចាយអាហារ ពាណិជ្ជកម្មអេឡិចត្រូនិក និងសហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យមដែលពឹងផ្អែកលើពាណិជ្ជកម្មសង្គម។ លើសពីនេះ វាក៏ប៉ះពាល់ដល់ផលិតភាពរបស់មនុស្សផងដែរ។

ក្រៅពីនេះ មុនពេលរដ្ឋាភិបាលដួលរលំ បម្រាមគោចរ ក៏ត្រូវបានដាក់ចេញ ហើយអ៊ិនធឺណិត ដែលជាបណ្ដាញទំនាក់ទំនង និងប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចដ៏សំខាន់ ក៏ត្រូវបានបិទ។ យោងតាមសេចក្ដីរាយការណ៍របស់កាសែត Daily Star ប្រជាជនបង់ក្លាដែស បានមិនអាចចូលប្រើប្រាស់គណនីធនាគាររបស់ខ្លួន ឬទូទាត់ប្រាក់សម្រាប់ការចំណាយផ្សេងៗ នៅពេលអ៊ិនធឺណិតត្រូវបានកាត់ផ្ដាច់ ដែលវារំខានទាំងពាណិជ្ចកម្មទូទៅ និងអេឡិចត្រូនិក។

ផលប៉ះពាល់ជាក់ស្ដែងដ៏ធំមួយទៀត គឺការបិទរោងចក្រកាត់ដេរ ខណៈវិស័យនេះរួមចំណែករហូតដល់ ៨៥ ភាគរយនៃការនាំចេញសរុបរបស់ប្រទេស ក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ប្រមាណ ៣៨,៤ ប៊ីលានដុល្លារ កាលពីឆ្នាំ ២០២៣។ នេះបើយោងតាមទិន្នន័យរបស់អង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក (WTO)។ គិតត្រឹមថ្ងៃពុធទី ៧ រោងចក្រកាត់ដេរជាច្រើន មិនទាន់បានបើកប្រតិបត្តិការឡើងវិញទេ ខណៈអ្នកជំនាញគូសបញ្ជាក់ថា វានឹងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ក្រុមហ៊ុនសម្លៀកបំពាក់ធំៗដូចជា H&M និង Zara ដោយសារតែបង់ក្លាដែស គឺជាមជ្ឈមណ្ឌលសម្រាប់ផលិតសម្លៀកបំពាក់ដ៏សំខាន់ សម្រាប់ក្រុមហ៊ុនទាំងនេះ។

ការបិទរោងចក្ររយៈពេលយូរ អាចធ្វើឱ្យម្ចាស់រោងចក្ររងនូវការខាតបង់កាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ ខណៈកម្មករបានសម្ដែងការព្រួយបារម្ភថា វាអាចនឹងប៉ះពាល់ដល់ការទទួលបានប្រាក់ខែរបស់ពួកគេ ដែលជាបន្ទុកដ៏ធំសម្រាប់សេដ្ឋកិច្ចគ្រួសារ ចំពេលដែលអត្រាអត់ការងារធ្វើរបស់ប្រទេសកើនឡើង។ ទិន្នន័យចេញផ្សាយពីការិយាល័យស្ថិតិបង់ក្លាដែស (BBS) ក្នុងឆ្នាំនេះ បានបង្ហាញថា ក្នុងត្រីមាសទី១ នៃឆ្នាំ ២០២៤ អត្រាអ្នកអត់ការងារធ្វើនៅបង់ក្លាដែស បានកើនឡើង ៣,៥១ ភាគរយ ដល់ ២,៥៩ លាននាក់ បើធៀបនឹងត្រីមាសចុងក្រោយនៃឆ្នាំ ២០២៣ (២,៣៥ លាននាក់)។ នេះបើតាមការរាយការណ៍កាលពីខែឧសភា របស់សារព័ត៌មាន Dhaka Tribune ។

ចលាចលនយោបាយបង់ក្លាដែសដដែល កើតឡើងចំពេលដែលប្រជាជនត្រូវប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាអតិផរណាខ្ពស់រួចទៅហើយ។ ក្នុងខែមេសា អតិផរណារបស់ប្រទេស បានហក់ឡើងដល់ប្រមាណ ៩,៧ ភាគរយ ដែលជាអត្រាខ្ពស់បំផុតក្នុងរយៈពេល១ទសវត្សរ៍។ ហើយឆ្នាំសារពើពន្ធ ២០២៤ នេះ មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ (IMF) បានព្យាករថា អត្រាអតិផរណានឹងស្ថិតនៅខ្ពស់ប្រមាណ ៩,៤ ភាគរយ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ IMF រំពឹងថា កំណើន GDP របស់បង់ក្លាដែស ក៏នឹងថយចុះមកត្រឹម ៥,៧ ភាគរយនៅឆ្នាំនេះ (ធៀបនឹងការព្យាករ ៥,៦ ភាគរយរបស់ធនាគារពិភពលោក) ដោយធ្លាក់ពី ៦ ភាគរយ កាលពីឆ្នាំមុន។

នេះបង្ហាញថា មុនពេលរដ្ឋាភិបាលដួលរលំ សេដ្ឋកិច្ចរបស់បង់ក្លាដែសបានស្ថិតក្នុងភាពស្រពិចស្រពិលរូចហើយ។ កាលពីថ្ងៃទី ៣០ ខែកក្កដា ក្រុមហ៊ុន S&P Global Ratings បានទម្លាក់ចំណាត់ថ្នាក់បំណុលរដ្ឋាភិបាលរយៈពេលវែងរបស់ប្រទេស ទាំងប្រាក់ក្នុងស្រុកតាកា (Taka) និងប្រាក់ដុល្លារ។ បើតាមការចុះផ្សាយរបស់កាសែត NiKkei Asia ការទម្លាក់ចុះនេះបណ្ដាលមកពីការចុះខ្សោយនៃជំហរឥណទានរបស់ប្រទេស ជាជាងបាតុកម្មរបស់និស្សិត ដូចបានបង្ហាញតាមរយៈការថមថយជាលំដាប់នៃប្រាក់បម្រុងទុកអន្តរជាតិ។

យ៉ាងណាមិញ ទោះបីជាភាពចលាចលនៃនយោបាយបានបន្ថែមទៅលើបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ចរបស់បង់ក្លាដែសក៏ដោយ ការយល់ឃើញខុសគ្នា នៅតែមានជុំវិញកម្រិតនៃផលប៉ះពាល់។ អ្នកជំនាញខ្លះ បាននិយាយថា ស្ថានភាពនៅបង់ក្លាដែស ខុសពីប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ដែលមានរបបយោធាជាអ្នកគ្រប់គ្រង ព្រោះថា បង់ក្លាដែសកំពុងស្ថិតនៅក្នុង «របត់ឆ្ពោះទៅរករបបប្រជាធិបតេយ្យ» ក្រោយការគ្រប់គ្រងបែបផ្ដាច់ការរបស់រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកស្រី ហាស៊ីណា តាំងពីឆ្នាំ ២០០៨ មក ត្រូវបានបញ្ចប់។

ផ្ទុយពីការយល់ឃើញនេះ អ្នកជំនាញខ្លះលើកឡើងថា យុទ្ធសាស្រ្តចិនបូក១ របស់ក្រុមហ៊ុនបរទេសផ្សេងៗ ក្នុងការធ្វើពិពិធកម្មផលិតកម្មដើម្បីការពារហានិភ័យភូមិសាស្ត្រនយោបាយអាមេរិក-ចិន បានបង្កើនងាររបស់បង់ក្លាដែស ក្លាយជា «រោងចក្រកាត់ដេររបស់ពិភពលោក»។ ប៉ុន្តែនៅពេលបាតុកម្មកក្រើកឡើង រោងចក្រកាត់ដេរនានា ដែលជាអ្នកផ្គត់ផ្គង់ទៅក្រុមហ៊ុនក្រៅស្រុក ចាប់ផ្ដើមបិទប្រតិបត្តិការរបស់ខ្លួន។

ទន្ទឹមនឹងនេះ ក្រុមហ៊ុនសេដ្ឋកិច្ច Capital Economics បានលើកឡើងថា មានហានិភ័យដែលភាពចលាចលនឹងបង្កឱ្យមានលំហូរចេញភ្លាមៗនៃសាច់ប្រាក់របស់វិនិយោគិនបរទេស។ បញ្ហានយោបាយ ដែលមិនត្រូវបានចាត់ទុកថាជាជាហានិភ័យសម្រាប់ជំនួញនៅបង់ក្លាដែសពីមុនមកនោះ អាចនឹងរារាំងការវិនិយោគពីសាជីវកម្មសកលផ្សេងៗ នៅក្នុងប្រទេសនេះ។

លើសពីនេះ បង់ក្លាដែសគ្រោងនឹងចាកចេញពីចំណាត់ថ្នាក់ «ប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍តិចតួច» នៅខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០២៦។ ជាមួយនឹងចំណាត់ថ្នាក់កាន់តែប្រសើរឡើង ប្រទេសនេះនឹងលែងទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ពីការអនុគ្រោះពន្ធទៀតហើយ ដែលធ្វើឱ្យតម្លៃនាំចេញកើនឡើង និងកាត់បន្ថយការប្រកួតប្រជែង។ ដូច្នេះ កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីជាមួយដៃគូនាំចេញ នឹងមានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងការកាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់លើបញ្ហានេះ។ យ៉ាងណាមិញ អ្នកវិភាគមើលឃើញថា ភាពចលាចលនយោបាយនាពេលបច្ចុប្បន្ន អាចប៉ះពាល់ដល់សមត្ថភាពរបស់បង់ក្លាដែស ក្នុងការពន្លឿនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ចជាមួយដៃគូរបស់ខ្លួន។

ជាមួយនឹងក្រុមប្រជាជនវ័យក្មេងច្រើន បង់ក្លាដែសបានមើលឃើញពីនិន្នាការវិជ្ជមានជាច្រើន ជាពិសេសលើការវីកចម្រើនផ្នែកបច្ចេកវិទ្យាក្នុងស្រុក។ ប៉ុន្តែការណ៍នេះ អាចនឹងយឺតយ៉ាវវិញ ដោយសារតែបញ្ហានយោបាយ។

ដោយសារតែកត្តាទាំងអស់នេះហើយ ដែលអ្នកវិភាគមើលឃើញថា វាមានសារៈសំខាន់សម្រាប់អាជ្ញាធរក្នុងការបង្កើតរដ្ឋាភិបាលថ្មីក្នុងប្រទេសបង់ក្លាដែសឱ្យបានឆាប់តាមដែលអាចធ្វើទៅបាន ស្ដារឡើងវិញនូវច្បាប់ និងសណ្តាប់ធ្នាប់ និងធ្វើការសម្រេចចិត្តគោលនយោបាយ ដើម្បីពង្រឹងអំណាចសេដ្ឋកិច្ចឡើងវិញក្នុងវិបត្តិដែលកំពុងកើតមាន៕