ប្រវត្តិសង្ខេប និង​បណ្ដាំចុងក្រោយមុនព្រឹទ្ធាចារ្យអាយ៉ៃ សាឡាត់ មុនចែកឋាន

កើត ចាស់ ឈឺ ស្លាប់ ជាច្បាប់ធម្មជាតិ នៅថ្ងៃនេះយើងបានទទួលដំណឹងដ៏សែនសោកស្តាយនៃការបាត់បង់ធនធានមនុស្សដ៏កម្រមួយរូបទៀត លេីវិស័យសិល្បៈបុរាណ គឺ លោកតា សាឡាត់។ សិល្បករផ្នែកអាយ៉ៃដ៏ល្បីល្បាញនៃកម្ពុជារូបនេះបានទទួលមរណភាព​ ដោយរោគាពាធ​ ក្នុងជន្មាយុ៧៩ឆ្នាំ​ នៅគេហដ្ឋានរបស់លោក​ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។

ស្ទើរពេញមួយជីវិតទៅហើយ ព្រឹទ្ធាចារ្យសាឡាត់ បានប្រើប្រាស់ជំនាញសិល្បៈបុរាណអាយ៉ៃ បម្រើអារម្មណ៍មហាជន និងសាងកេរ្តិ៍ឈ្មោះជាសិល្បករអាយ៉ៃដ៏ល្បីសុសសាយ។

ព្រឹទ្ធាចារ្យ សាឡាត់ នាមដើមឈ្មោះ ម៉ាក កាណេន មានស្រុកកំណើតនៅខេត្តព្រៃវែង។ លោក​​បានបំរេីវិស័យសិល្បៈតាំងពីវ័យ២៦ឆ្នាំ ជាអ្នកចម្រៀង​អា​យ៉ៃល្បី​ឈ្មោះ​តាំង​ពីសម័យ​សង្គម​រាស្រ្ត​និយម​ រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន។

ស្នាដៃដែលមហាជនទទួលការចាប់អារម្មណ៍ជាងគេ គឺអាយ៉ៃរឿង រឿង “តាភោគ” ដែលបានចាក់ផ្សាយតាមរយៈទូរទស្សន៍ជាតិកម្ពុជា ទសវត្សឆ្នាំ៩០ ក្នុងសម័យរដ្ឋកម្ពុជា។ អាយ៉ៃកំប្លែងនោះនិយាយពី បុរសចំណាស់អ្នកមានតែកំណាញ់ម៉ៅស្វិតម្នាក់ តែចាញ់អន្ទាក់សម្រស់នារីវ័យក្មេង។

ដូចពាក្យចាស់លោកពោលថា “ទូកទៅ កំពង់នៅ” ក្នុងនាមជាព្រឹទ្ធាចារ្យសិល្បៈ កាលនៅរស់រានមានជីវិត លោកតាសាឡាត់ បានបន្សល់គតិណែនាំមួយចំនួនសម្រាប់អ្នកសិល្បៈអាយ៉ៃជំនាន់ក្រោយ ដើម្បីមានភាពប្រសើរឡើងក្នុងអាជីព។ លោកបានបង្ហាញថា ការ​ហាត់​ច្រៀង​អា​យ៉ៃ​​​ត្រូវ​ចំណាយ​ពេល​យូរ​ ហើយអ្នក​ចេះ​ច្រៀង​​ត្រូវ​មាន​ចំណេះដឹង​ទូទៅ​ច្រើន​ ជា​ពិសេស​កំណាព្យ​ចុង​ចួន​ ត្រូវ​តែ​រវៀសរវៃ​។ ព្រឹទ្ធាចារ្យបានផ្ដាំផ្ញើថា ដើម្បី​ទាក់​ទាញ​ និងកុំឱ្យអ្នកទស្សនា​​ធុញ​ អ្នក​សម្ដែង​ត្រូវ​បង្កប់​ទាំង​ការអប់រំ​ កម្សាន្ត​។

សិល្បករជើងចាសរូបនេះបានលើកឡើងថា មនុស្សសម័យថ្មីមិនសូវចូលចិត្តចាប់អាជីពសិល្បៈបុរាណ តែតាមពិតគេយល់ច្រឡំ ព្រោះបើចេះជំនាញសិល្បៈបុរាណ គឺសម្បូរទីផ្សាររកលុយចិញ្ចឹមជីវិត។ លោកបានបកស្រាយថា ចំពោះសិល្បករបើអត់រៀនសូត្រជ្រៅជ្រះ មិនស្គាល់ពីពុទ្ធចក្រ អាណាចក្រ ឬភូមិសាស្ត្រជាដើមនោះ នឹងសម្ដែងមិនបានល្អ មិនច្បាស់ អាចនាំឱ្យក្មេងខូចដោយសារពាក្យសម្ដី និង​អាកប្បកិរិយាមិនសមគប្បី។
ព្រឹទ្ធាចារ្យ សាឡាត់ បានផ្ដាំផ្ញើអ្នកដែលចង់រៀនជំនាញសិល្បៈ ឬចម្រៀងអាយ៉ៃនេះ ត្រូវមានគ្រូ ឬហាត់នៅសាលាជំនាញ ឱ្យបានត្រឹមត្រូវ ដើម្បីមានក្បួនខ្នាត ចៀសវាងប្រើពាក្យពេចន៍ខុស ឬអាសអាភាសពេក និងត្រូវចេះក្លែមពាក្យណាដែលស្តាប់ទៅមហាជនទទួលយកបាន។

ព្រឹទ្ធាសាឡាត់ អត់មានកូនចៅបន្តមរតកសិល្បៈអាយ៉ៃពីលោកទេ។ ពីមុនកូនរបស់លោកចង់បន្តវេនដែរ ប៉ុន្តែពេលរៀនសូត្រ និងចេញទៅធ្វើការបានប្រាក់ខែច្រើន កូនរបស់លោកក៏បោះបង់គំនិតចង់ស្នងសិល្បៈពីរូបលោក៕

អត្ថបទ៖ ច័ន្ទ វីរៈ