ព័ត៌មានអន្ដរជាតិ
ហេតុអ្វីទ័ពអាហ្វហ្គានីស្ថានដួលរលំទៅដៃតាលីបង់យ៉ាងឆាប់រហ័ស?
ទោះជាមានចំនួនច្រើនជាង និងសម្ភារៈទំនើបជាងតាលីបង់ ក៏កម្លាំងទ័ពអាហ្វហ្គានីស្ថានមិនអាចរក្សារដ្ឋាភិបាលរបស់ខ្លួនបានឡើយដោយធ្លាក់ទៅកណ្តាប់ដៃតាលីបង់ ទាំងដែលកម្លាំងទ័ពអាមេរិកជួយជ្រោមជ្រែង២០ឆ្នាំហើយក្តី។
អ្នកកាសែតម្នាក់បានសួរលោកប្រធានាធិបតីអាមេរិក ចូ បៃដិន កាលពីខែកក្កដាថាតើ តាលីបង់អាចនឹងដណ្តើមកាន់កាប់អាហ្វហ្គានីស្ថានបានទេ? «ទេ មិនអាចទេ»នេះការឆ្លើយរបស់លោកប្រធានាធិបតី និងបានចង្អុលបង្ហាញថា វត្តមានកម្លាំងសន្តិសុខអាហ្គានីស្ថានចំនួន៣០០០នាក់សុទ្ធតែបំពាក់ដោយបច្ចេកវិទ្យាទំនើប។
មិនដល់មួយខែផង កងទ័ពអាហ្វហ្គានីស្ថានបានដួលរលំទាំងស្រុង។ វាបានបាត់បង់ការគ្រប់គ្រងនៅតាមផ្នែកជាច្រើននៅក្នុងប្រទេសដែលជារឿយៗបាត់បង់ដោយគ្មានការប្រយុទ្ធគ្នាផង ហើយបណ្តោយឲ្យតាលីបង់ដណ្តើមយកតែម្តង។ នៅជិតទីបញ្ចប់ រដ្ឋធានីតាមបណ្តាខេត្តនានាបានបាត់បង់យ៉ាងឆាប់រហ័ស។
នៅថ្ងៃទី១៥ ខែសីហា សកម្មប្រយុទ្ធតាលីបង់បានចូលកាន់កាប់រដ្ឋធានីកាប៊ុលតែម្តង។ តើការប្រឹងប្រែងរបស់អាមេរិកដែលចំណាយប្រាក់៨៣ប៊ីលានដុល្លារអាមេរិកដើម្បីបណ្តុះបណ្តាល និងបំពាក់សម្ភារៈទំនើបដល់យោធាអាហ្វហ្គានីស្ថានមានបញ្ហាយ៉ាងណា? ហេតុអ្វីយោធាអាហ្វហ្គានីស្ថានពិបាកបញ្ឈប់តាលីបង់?
អស់សង្ឃឹមធ្ងន់ធ្ងរ
ចម្លើយអាចរកឃើញនៅក្នុងសំដីរបស់ Napoleon Bonaparte ថា «ក្នុងសង្គ្រាម សីលធម៌គឺជារាងកាយ១០តែមួយ»។ សាមញ្ញបំផុតគឺ កងទ័ពអាហ្វហ្គានីស្ថាននៅក្នុងរយៈពេល២០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះពឹងផ្អែកលើជំនួយសហរដ្ឋអាមេរិកសម្រាប់ការស៊ើបការណ៍ ទ័ពអាកាស ភស្តុភារ ផែនការ និងអ្នកបង្កើតដំខាន់ៗផ្សេងទៀតត្រូវបានបំផ្លាញដោយការសម្រេចចិត្តរបស់អាមេរិកដកកងទ័ពចេញ។
មន្ត្រីកម្លាំងពិសេសអាហ្វហ្គានីស្ថានបានប្រាប់កាសែត Washington Post ថា ជនជាតិអាហ្វហ្គានីស្ថានជាច្រើនបានឃើញកិច្ចព្រមព្រៀងដកកងទ័ពដែលរដ្ឋបាល ដូណាល់ ត្រាំ បានចុះហត្ថលេខាជាមួយតាលីបង់កាលពីខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០គឺជា«ទីបញ្ចប់» និងថា សហរដ្ឋអាមេរិកចាកចេញពីអាហ្វហ្គានីស្ថានគឺជា«បរាជ័យ។ ជាលទ្ធផល លោកនិយាយថា «អ្នករាល់គ្នាបានត្រឹមតែមើលខ្លួនឯង»។
សង្គ្រាមអាមេរិកនៅអាហ្វហ្គានីស្ថាន
វាអាចទៅរួចដែលប្រធានាធិបតីអាហ្វហ្គានីស្ថាន Ashraf Ghani បានគិតថា រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកទទួលបានការពន្យារពេលបន្តទៀតពីលោកប្រធានាធិបតី ចូ បៃដិន។ ប៉ុន្តែកាលពីខែមេសា លោក បៃដិន បានប្រកាសថា កម្លាំងទ័ពអាមេរិកនៅសល់៣០០០នាក់ក្នុងអាហ្វហ្គានីស្ថាននឹងដកបញ្ចប់ត្រឹមថ្ងៃទី១១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១។ មិនត្រឹមតែកងទ័ពទាំងនោះត្រូវចាកចេញទេ សូម្បីតែកងទ័ពសម្ព័ន្ធមិត្ត៨០០០នាក់ និងក្រុមអ្នកម៉ៅងការ១៨០០០នាក់ដែលកម្លាំងទ័ពអាហ្វហ្គានីស្ថានពឹងផ្អែកលើប្រតិបត្តិការទ័ពអាកាស និងការឧបត្ថម្ភភស្តុភារផ្សេងៗក៏ដកដែរ។
ប៉ុន្មានខែកន្លងទៅនេះ កងទ័ពអាហ្វហ្គានីស្ថានមិនអាចផ្តល់ការផ្គត់ផ្គង់គ្រប់គ្រាន់ឡើយដូចជាស្បៀងអាហារ និងគ្រាប់រំសេវជាដើមដើម្បីប្រតិបត្តិការការពារប្រទេស។ អង្គភាពកងទ័ពអាហ្វហ្គានីស្ថានមួយចំនួន ជាពិសេសកម្លាំងកុម្ម៉ង់ដូបានតស៊ូដល់ទីបញ្ចប់។ ប៉ុន្តែមានឃើញសរសេរលើជញ្ជាំងថា កងទ័ពច្រើនបំផុតបានសម្រេចចិត្តចុះចាញ់តាលីបង់ដោយមិនតស៊ូប្រយុទ្ធ។
កំហុសយោធាអាមេរិក
ការដួលរលំរបស់រដ្ឋាភិបាលអាហ្វហ្គានីស្ថានបានកើតជាចម្ងល់យ៉ាងខ្លាំងអំពីកំហុសឆ្គងរបស់អាមេរិកដែលបានអនុវត្តក្នុងរយៈពេលរយៈពេល២០ឆ្នាំដើម្បីបណ្តុះបណ្តាលកងទ័ពអាហ្វហ្គានីស្ថាន។ កម្លាំងទ័ពអាមេរិកនឹងត្រូវការដំណើរការមេរៀនដែលបានឆ្លងកាត់ឡើងវិញ និងចាំបាច់ត្រូវពិនិត្យឲ្យបានល្អិតល្អន់ពីខ្លួនឯង។
ការប្រឹងប្រែងបណ្តុះបណ្តាលអាមេរិកមានចំណុចខ្វះខាតជាច្រើនដូចជាកង្វះភាសា និងចំណេះដឹងផ្នែកវប្បធម៌ ព្រមទាំងកង្វះជំនាញបណ្តុះបណ្តាលប៉ូលិសជាងទាហានដែលប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខកម្រិតមូលដ្ឋាន។ លើសពីនេះទៀត អាមេរិកបានផ្តោតខ្លាំងហួសហេតុលើជំនាញថ្មើរជើង ខណៈមិនសូវខ្វល់នឹងប្រភេទជំនាញកម្រិតខ្ពស់ដូចជាភស្តុភារ ការរៀបផែនការ ជំនាញបណ្តុះបណ្តាល និងការគ្រប់គ្រងដែលកម្លាំងទ័ពត្រូវការ។
ការប្រឹងប្រែងបណ្តុះបណ្តាលរបស់អាមេរិកក៏ត្រូវបានរារាំងដោយសារកត្តាមិនអាចគ្រប់គ្រងបានរាប់ទាំងកង្វះការអប់រំនៅក្នុងប្រទេសក្រីក្របំផុត និងការរាលដាលនៃអំពើពុករលួត។ មន្ត្រីប៉ូលិសម្នាក់នៅទីក្រុង Kandahar ថ្មីៗនេះបានប្រាប់កាសែត New York Times ថា ៖«យើងកំពុងលង់ក្នុងអំពើពុករលួយ»។
តើបន្ទោសនរណា?
មនុស្សជាច្រើនឥឡូវនេះបានរិះគន់យោធាអាមេរិកសម្រាប់ការកសាងកម្លាំងទ័ពអាហ្វហ្គានីស្ថាននៅក្នុងរូបភាពផ្ទាល់ខ្លួនពោលគឺពឹងផ្អែកយ៉ាងខ្លាំងលើកម្លាំងទ័ពអាកាស និងបច្ចេកវិទ្យាដែលកម្លាំងទ័ពអាហ្វហ្គានីស្ថានមិនអាច។
ការរិះគន់មានលក្ខណៈសមហេតុផលខ្លះ ប៉ុន្តែមានតក្កវិជ្ជាចំពោះវិធីសាស្ត្ររបស់អាមេរិក។ កម្លាំងអាហ្វហ្គានីស្ថានមានកម្រិតទាបក្នុងការការពារប្រទេសជាតិដែលមានប្រជាជន៣៨លាននាក់ ហើយគ្មានរដ្ឋបាលអាមេរិកណាចង់ចំណាយប្រាក់ដ៏ច្រើនទៀតទេ។ មិនមានវិធីដើម្បីរក្សាវត្តមានកម្លាំងសន្តិសុខទូទាំងប្រទេសដ៏ធំដោយមិនចាំបាច់កម្លាំងទ័ពអាកាសឡើយ។
នៅពេលកងទ័ពអាមេរិក និងអ្នកម៉ៅការដកចេញ កម្លាំងទ័ពអាហ្វហ្គានីស្ថានបានបាត់បង់សមត្ថភាពយ៉ាងងាយដើម្បីការពារដំណើរការម៉ាស៊ីនយោធារបស់ខ្លួន ហើយកម្លាំងយោធាបានបែកបាក់គ្នាថែមទៀត។
ទោះជាយ៉ាងណា វាស្រួលដើម្បីបន្ទោសកងទ័ពអាហ្វហ្គានីស្ថានចំពោះការមិនតស៊ូប្រយុទ្ធ។ វាសំខាន់ណាស់ដើម្បីចងចាំថា សមាជិកកម្លាំងសន្តិសុខអាហ្វហ្គានីស្ថាន៦ម៉ឺននាក់ត្រូវបានសម្លាប់ក្នុងរយៈពេល២០ឆ្នាំកន្លងទៅដែលច្រើនជាងការស្លាប់របស់កម្លាំងអាមេរិកដល់ទៅ២៧ដង។ ខណៈពេលទ័ពអាមេរិកប្រហែល៣ពាន់នាក់បន្តនៅក្នុងប្រទេស កងទ័ពអាហ្វហ្គានីស្ថាននៅតែអាចគ្រប់គ្រងទីក្រុងជាច្រើន។ វានៅពេលអាមេរិកដកទ័ពចេញគឺជាពេលដែលកម្លាំងអាហ្វហ្គានីស្ថានធ្លាក់រហូតដល់ដួលរលំតែម្តង៕
ប្រែសម្រួល៖ វីរបុត្រ
ប្រភព៖ cfr
អាកាសធាតុត្រជាក់ខ្លាំងបន្ថែមការលំបាកដល់ការជួយសង្គ្រោះក្នុងគ្រោះរញ្ជួយដីនៅទីបេ
ស្រុកស្វាយជ្រំ រៀបចំការប្រកួតបាល់ទាត់មហាជនពានរង្វាន់រដ្ឋបាលស្រុកលើកទី១២ អបអរខួបទី៤៦ ទិវាជ័យជម្នះ ៧មករា
YouTuber កាយសម្បទាកូរ៉េម្នាក់ ស្លាប់ក្នុងអាយុ ៣៤ ឆ្នាំ ដោយសារហេតុផលសុខភាព
អាន វិសាល ក្នុងគ្រាមានបញ្ហាជាតិពុលក្នុងថ្លើម ឆ្លៀតដាស់តឿនមហាជនឱ្យប្រយ័ត្នចំពោះសុខភាព កុំឱ្យដូចខ្លួន
តេជោលីគឆ្នាំ២០២៥ នឹងកាន់តែកក្រើកជាងឆ្នាំមុន
នាយ ព្រីង ទុំ បានធូរស្បើយខ្លះ ក្រោយកាត់ជើងដោយសារជំងឺទឹកនោមផ្អែម
លោក ប៊ុន ភក្ដី ចេញមកបកស្រាយ ក្រោយការចោទប្រកាន់ថា ខ្លួនជាជនជាតិវៀតណាម មានតំណែងជាមន្ត្រីនគរបាល
ត្រាំ បន្ទោស បៃដិន ខ្លាំងៗថា បើអាមេរិក មិនចេញមុខធានាឲ្យអ៊ុយក្រែនចូលណាតូ សង្គ្រាមរុស្ស៊ីក៏មិនផ្ទុះឡើងដែរ
ត្រាំ គំរាម អាចប្រើកម្លាំងយោធា ដើម្បីយកដែនដី Greenland មកគ្រប់គ្រង
អង្គភាពក្រោមឱវាទក្រសួងមហាផ្ទៃ ច្រានចោលការចោទប្រកាន់នានាមកលើលោក ស សុខា ដោយបុគ្គល ហេង សិទ្ធី
-
ព័ត៌មានជាតិ៦ ថ្ងៃ agoលទ្ធផលកំណាយ៖ តំបន់អង្គរមានមនុស្សមកតាំងភូមិករតាំងពីជាង ៣ ០០០ ឆ្នាំមកម្ល៉េះ
-
ចរាចរណ៍២ ថ្ងៃ agoតារា Rap ម្នាក់ស្លាប់ភ្លាមៗនៅកន្លែងកើតហេតុ ក្រោយរថយន្ដពាក់ស្លាកលេខ ខ.ម បើកបញ្ច្រាសឆ្លងផ្លូវ បុកមួយទំហឹង
-
ព័ត៌មានជាតិ៦ ថ្ងៃ agoអ្នកឧកញ៉ា សំ សុខនឿន ព្យាករថា កម្ពុជា ត្រូវការពេលប្រហែល៥ឆ្នាំទៀត ដើម្បីឱ្យវិស័យអចលនទ្រព្យវិលរកសភាពដើមវិញ
-
ព័ត៌មានជាតិ៦ ថ្ងៃ agoសំណង់ព្រះពុទ្ធប្បដិមាកម្ពស់ជាង ៨០ ម៉ែត្រ នឹងលេចរូបរាងក្នុងតំបន់អភិវឌ្ឍឆ្នេររាមខេត្តព្រះសីហនុ
-
សេដ្ឋកិច្ច៦ ថ្ងៃ agoទិន្នផលគ្រាប់ស្វាយចន្ទីអាចធ្លាក់ចុះពី ១០-៣០% ដោយសារអាកាសធាតុ ប្រសិនបើគ្មានវិធានការឆ្លើយតបទាន់ពេល
-
សេដ្ឋកិច្ច៦ ថ្ងៃ agoធនាគារជាតិ ប្រកាសឱ្យសាធារណជនប្រុងប្រយ័ត្នប្រាក់ដុល្លារក្លែងក្លាយ កំពុងចរាចរណ៍នៅកម្ពុជា
-
ព័ត៌មានជាតិ៥ ថ្ងៃ agoមហាជនផ្ទុះការរិះគន់លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច ដែលនិយាយជំរុញ«ក្មេងៗឱ្យខំរៀនសូត្រ និងធ្វើការ ជាជាងទៅធ្វើសមាធិ»
-
កីឡា៥ ថ្ងៃ agoគ្រួសារលោកគ្រូ អេ ភូថង ជួបទុក្ខធំផ្ទួនៗ