UN៖​ ការសម្លាប់និង​ការ​ធ្វើទារុណកម្ម​​​បន្តកើន​ឡើង ​ក្រោម​​របប​យោធា​មីយ៉ាន់ម៉ា​

របាយការណ៍របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ បានរកឃើញថា របបយោធាមីយ៉ាន់ម៉ាបានបង្កើនការសម្លាប់ និងការចាប់ខ្លួន​សកម្មជន​​ស៊ីវិល​​ក្នុងគោលបំណងបំបិទមាត់អ្នកប្រឆាំង ក្នុងនោះមនុស្សរាប់ម៉ឺននាក់ត្រូវបានចាប់ខ្លួន ចាប់តាំងពីការធ្វើរដ្ឋប្រហារកាលពីជាងបីឆ្នាំមុន។ យោង​ការចេញផ្សាយរបស់សារព័ត៌មាន Al Jazeera នៅថ្ងៃទី១៨ខែកញ្ញានេះ។

​ក្រុមយោធា​​មីយ៉ាន់​ម៉ា​បានដណ្តើមអំណាចកាលពី​ដើម​ខែកុម្ភៈឆ្នាំ​២០២១ ដោយបានដករដ្ឋាភិបាលជាប់ឆ្នោតរបស់លោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី និងបង្កឱ្យមានការតវ៉ាតាមដងផ្លូវដោយហិង្សាទូទាំងប្រទេស។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក ចលនាតវ៉ាបានប្រែក្លាយទៅជាការបះបោរប្រដាប់អាវុធកាន់តែទូលំទូលាយ។

លោក Volker Turk ឧត្តមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្ស កាលពីថ្ងៃអង្គារបាននិយាយថា« ជនស៊ីវិលចំនួន៥៣៥០​នាក់ត្រូវបានសម្លាប់ដោយយោធាចាប់តាំងពីរដ្ឋប្រហារ»។ របាយការណ៍នេះផ្អែកលើការសម្ភាសន៍​ពី​ចម្ងាយ​ជាមួយជនរងគ្រោះ និងសាក្សីរាប់រយនាក់ ដោយសារតែអ្នកស៊ើបអង្កេតមិនត្រូវបានអនុញ្ញាត្តឱ្យចូលប្រទេសនេះ។

ក្នុងចំណោមការស្លាប់ទាំងនោះ មនុស្ស​២៤១៤​នាក់បានស្លាប់ក្នុងរយៈពេលដែលរាយការណ៍ចុងក្រោយពីខែមេសា ឆ្នាំ ២០២៣ ដល់ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ កើនឡើង៥០ភាគរយបើធៀបនឹងរយៈពេលរាយការណ៍ពីមុន ខណៈមនុស្សរាប់រយនាក់ទៀតត្រូវបានសម្លាប់នៅក្នុងការវាយប្រហារតាមអាកាស និងកាំភ្លើងធំ។

លោក James Rodehaver ប្រធាន​ការិយាល័យ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​មីយ៉ាន់ម៉ា​របស់​អង្គការ​សហ​ប្រជាជាតិ​បាន​និយាយ​ថា​៖ «មីយ៉ាន់ម៉ា​កំពុងបំបាត់​សិទ្ធិ​មនុស្ស»។ ថ្លែងទៅកាន់អ្នកសារព័ត៌មាននៅទីក្រុងហ្សឺណែវ លោក Rodehaver បានកត់សម្គាល់ថា៖​«យោធាមីយ៉ាន់ម៉ាបានបង្កើតវិបត្តិដោយប្រើប្រព័ន្ធច្បាប់ និងដាក់ទោសទណ្ឌស្ទើរតែគ្រប់ទម្រង់នៃការមិនពេញចិត្តប្រឆាំងនឹងការប៉ុនប៉ងរបស់ខ្លួនក្នុងការគ្រប់គ្រងប្រទេស»។

របាយការណ៍របស់អង្គការសហប្រជាជាតិក៏បានបង្ហាញផងដែរថា មនុស្សជិត ២៧៤០០ នាក់ត្រូវបានចាប់ខ្លួនចាប់តាំងពីរដ្ឋប្រហារ ហើយត្រូវបានគេគិតថាកំពុងស្ថិតនៅក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលហ្វឹកហ្វឺនយោធា។ ​ចំណែកអ្នកនាំពាក្យការិយាល័យសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ លោក Liz Throssell បានប្រាប់សន្និសីទសារព័ត៌មានថា យ៉ាងហោចណាស់មនុស្ស​១៨៥៣ នាក់ក៏បានស្លាប់នៅក្នុងការឃុំឃាំងចាប់តាំងពីរដ្ឋប្រហារ រួមទាំងកុមារចំនួន ៨៨​នាក់ផងដែរ។

យោងតាមការបកស្រាយរបស់លោក Rodehaver បានបន្ថែមថា «អ្នកជាប់ឃុំដែលត្រូវបានសម្ភាសដោយការិយាល័យរបស់យើងពិពណ៌នាអំពីវិធីសាស្រ្តដូចជាត្រូវបានព្យួរពីលើពិដានដោយគ្មានអាហារ ឬទឹក បង្ខំឱ្យលុតជង្គង់ ឬវារលើវត្ថុរឹង ឬស្រួច យកសត្វមកបន្លាចដូចជាសត្វដូចជាពស់ ឬសត្វល្អិត ឬសត្វព្រៃផ្សេងទៀតដើម្បី​បង្ក​ការ​ភ័យ​ខ្លាច ដល់អ្នកជាប់ឃុំ»។ ចំណែក អ្នក​ខ្លះ​ទៀត​ត្រូវបានវាយ​នឹង​បង្គោល​ដែក ដំបង​ឫស្សី គូទ​កាំភ្លើង ខ្សែ​ភ្លើង និង​ច្រវាក់​ម៉ូតូ។ទោះយ៉ាងណាយោធា​មីយ៉ាន់ម៉ា​មិន​បាន​ឆ្លើយ​តប​នឹង​របាយការណ៍​របស់​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ទេ។

តួលេខចុងក្រោយពីសមាគមជំនួយសម្រាប់អ្នកទោសនយោបាយ ដែលជាក្រុមសិទ្ធិមនុស្សឃ្លាំមើលការបង្ក្រាបក្រោយរដ្ឋប្រហារបានផ្ទៀងផ្ទាត់ការស្លាប់របស់ជនស៊ីវិលយ៉ាងហោចណាស់ ៥៦៦៥ នាក់ចាប់តាំងពីរដ្ឋប្រហារ។សមាគមនេះកំពុង​ស្ថិត​ក្នុង​ដំណើរ​ការ​បញ្ជាក់​ពី​ការ​ស្លាប់​បន្ថែម​ទៀត​ចំនួន ២៥០០​នាក់​។ ប្រទេសនេះក៏កំពុងស្ថិតនៅក្រោមការស៊ើបអង្កេតពីបទប្រល័យពូជសាសន៍នៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិជុំវិញការបង្រ្កាបដ៏ឃោរឃៅកាលពីឆ្នាំ ២០១៧ លើជនជាតិភាគតិចរ៉ូហ៊ីងយ៉ាផងដែរ៕

អត្ថបទ៖ ប៊ុន សុភាព