ប្រព័ន្ធ​ធ្វើ​ចលនា​ទឹក​ជុំវិញ​ផែនដី​បាន​បាត់បង់​តុល្យភាព​ជា​លើក​ដំបូង​ក្នុង​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​មនុស្សជាតិ

របាយការណ៍ថ្មីមួយ បាន​ឱ្យ​ដឹងថា ប្រព័ន្ធ​ដែល​ធ្វើ​ចលនា​ទឹក​ជុំវិញ​ផែនដី​បាន​បាត់បង់​តុល្យភាពជាលើកដំបូងក្នុងប្រវត្តិ​សាស្ត្រ​មនុស្សជាតិដែលជំរុញឱ្យមានគ្រោះមហន្តរាយទឹកដែលកំពុងកើនឡើងដែលនឹងធ្វើឱ្យមានការបំផ្លិចបំផ្លាញដល់សេដ្ឋកិច្ច ផលិតកម្មស្បៀង និងអាយុជីវិត។​ បើយោងតាមការចេញផ្សាយរបស់សារព័ត៌មាន CNN នៅថ្ងៃទី១៩ខែតុលានេះ។

របាយការណ៍ដែលបានចេញផ្សាយដោយគណៈកម្មការសកលស្តីពីសេដ្ឋកិច្ចទឹក ដែលជាក្រុមមេដឹកនាំអន្តរជាតិ និងជាក្រុម​នៃមេដឹកនាំអន្តរជាតិ និង អ្នកជំនាញដែលបាន​សិក្សាស្រាវជ្រាវទៅលើប្រព័ន្ធ​ដែល​ធ្វើ​ចលនា​ទឹក​ជុំវិញ​ផែនដី​។ យោងតាមការស្រាវជ្រាវ ការ​រំខាន​ដល់​វដ្ត​ទឹក​កំពុង​តែ​ធ្វើ​ឱ្យ​មាន​ទុក្ខ​លំបាកបន្ថែមទៀត ខណៈមនុស្សជិត៣ពាន់លាននាក់ប្រឈមមុខនឹងការខ្វះខាតទឹក ប៉ះពាល់ដល់ដំណាំ​ ខណៈ​ទឹក​ក្រោម​ដីនឹង​រីង​អស់។

គួរបញ្ជាក់ថា វដ្តទឹកសំដៅលើប្រព័ន្ធស្មុគស្មាញ ដែលទឹកផ្លាស់ទីជុំវិញផែនដី។ ទឹកហួតចេញពីដី រួមទាំងពីបឹង ទន្លេ និងរុក្ខជាតិ ហើយឡើងចូលទៅក្នុងបរិយាកាស បង្កើតជាទន្លេធំៗនៃចំហាយទឹកដែលអាចធ្វើដំណើរបានចម្ងាយឆ្ងាយ មុនពេលត្រជាក់ បង្រួម ហើយទីបំផុតធ្លាក់មកដីវិញដូចជាភ្លៀង ឬព្រិល។

ផល​វិបាក​នឹង​កាន់តែ​បង្ក​មហន្តរាយ​ ប្រសិនបើគ្មាន​វិធានការ​បន្ទាន់។ របាយការណ៍បានរកឃើញថា វិបត្តិទឹកបានគំរាមកំហែងច្រើនជាង៥០នៃផលិតកម្មស្បៀងពិភពលោក និងហានិភ័យដែលកាត់បន្ថយជាមធ្យម៨ភាគរយ​នៃ GDP របស់ប្រទេសត្រឹមឆ្នាំ​២០៥០ ជាមួយនឹងការខាតបង់ច្រើនជាងមុនរហូតដល់១៥ភាគរយ ដែលត្រូវបានព្យាករណ៍នៅក្នុងប្រទេស​ដែលមានចំណូលទាប។

លោក Johan Rockström សហប្រធាននៃគណៈកម្មការសកលស្តីពីសេដ្ឋកិច្ចទឹក និងជាអ្នកនិពន្ធរបាយការណ៍បាននិយាយថា «ជាលើកដំបូងក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រមនុស្សជាតិ យើងកំពុងរុញច្រានវដ្តទឹកសកលចេញពីតុល្យភាព ខណៈទឹកភ្លៀង ដែលជាប្រភពនៃទឹកសាបទាំងអស់ មិនអាចពឹងផ្អែកលើបានទៀតទេ»។

របាយការណ៍នេះបែងចែករវាង «ទឹកពណ៌ខៀវ»ទឹករាវនៅក្នុងបឹង ទន្លេ និងអាងទឹក និង «ទឹកពណ៌បៃតង» ដែលជាសំណើមដែលរក្សាទុកក្នុងដី និងរុក្ខជាតិ។ ខណៈពេលដែលការផ្គត់ផ្គង់ទឹកពណ៌បៃតងត្រូវបានគេមើលរំលងជាយូរមកហើយ វាមានសារៈសំខាន់ដូចគ្នាទៅនឹងវដ្តទឹកដែរ របាយការណ៍បាននិយាយថា នៅពេលដែលវាត្រឡប់ទៅបរិយាកាសវិញ នៅពេលដែលរុក្ខជាតិបញ្ចេញចំហាយទឹក បង្កើតបានជាទឹកភ្លៀងប្រហែលពាក់កណ្តាលនៃទឹកភ្លៀងនៅលើដី។របាយ​ការណ៍​បាន​រក​ឃើញ​ថា ការ​រំខាន​ដល់​វដ្ដ​ទឹក​គឺ ជាប់​ពាក់ព័ន្ធ​យ៉ាង​ខ្លាំងជាមួយ​នឹង​ការ​ប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ។

ចំណែកការផ្គត់ផ្គង់ទឹកពណ៌បៃតងដែលមានស្ថេរភាពគឺមានសារៈសំខាន់សម្រាប់ទ្រទ្រង់រុក្ខជាតិដែលអាចរក្សាទុកកាបូនកំដៅភពផែនដី ប៉ុន្តែការខូចខាតដែលបង្កឡើងដោយមនុស្ស រួមទាំងការបំផ្លាញដីសើម និងការបាត់បង់ព្រៃឈើ កំពុងតែបំផ្លាញកាបូនិកទាំងនេះ និងបង្កើនល្បឿននៃការឡើងកំដៅផែនដី។ ម៉្យាងវិញទៀត កំដៅដែលបង្កឡើងដោយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ កំពុងធ្វើឱ្យធម្មជាតិស្ងួត កាត់បន្ថយសំណើម និងបង្កើនហានិភ័យភ្លើងឆេះ។

អ្នក​និពន្ធ​របាយការណ៍​និយាយ​ថា រដ្ឋាភិបាល​ពិភពលោក​ត្រូវ​តែ​ទទួល​ស្គាល់​វដ្ដ​ទឹក​ថា​ជា «​ផល​ប្រយោជន៍​រួម​» ហើយ​ដោះស្រាយ​វា​ជា​សមូហភាព។ ប្រទេសនានាពឹងផ្អែកលើគ្នាទៅវិញទៅមក មិនត្រឹមតែតាមរយៈបឹង និងទន្លេដែលលាតសន្ធឹងព្រំដែនប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏ដោយសារតែទឹកនៅក្នុងបរិយាកាសដែលអាចធ្វើដំណើរបានចម្ងាយដ៏ច្រើន មានន័យថាការសម្រេចចិត្តដែលបានធ្វើឡើងនៅក្នុងប្រទេសមួយអាចរំខានដល់ការធ្លាក់ភ្លៀងនៅក្នុងប្រទេសមួយផ្សេងទៀត។

របាយការណ៍នេះអំពាវនាវឱ្យមាន ការរៀបចំឡើងវិញជាមូលដ្ឋាននៃកន្លែងដែលស្តុកទឹកនៅក្នុងលក្ខណៈសម្រាប់សេដ្ឋកិច្ចរួមទាំងការកំណត់តម្លៃទឹកប្រសើរជាងមុន ដើម្បីបង្អាក់ការខ្ជះខ្ជាយទឹក៕

អត្ថបទ៖ ប៊ុន សុភាព