ព័ត៌មានអន្ដរជាតិ

ប្រព័ន្ធធ្វើចលនាទឹកជុំវិញផែនដីបានបាត់បង់តុល្យភាពជាលើកដំបូងក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រមនុស្សជាតិ

បានផុស

៥ ខែ មុន

នៅ

ថ្ងៃសុក្រ ១៨ តុលា ២០២៤

ដោយ

របាយការណ៍ថ្មីមួយ បានឱ្យដឹងថា ប្រព័ន្ធដែលធ្វើចលនាទឹកជុំវិញផែនដីបានបាត់បង់តុល្យភាពជាលើកដំបូងក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រមនុស្សជាតិដែលជំរុញឱ្យមានគ្រោះមហន្តរាយទឹកដែលកំពុងកើនឡើងដែលនឹងធ្វើឱ្យមានការបំផ្លិចបំផ្លាញដល់សេដ្ឋកិច្ច ផលិតកម្មស្បៀង និងអាយុជីវិត។ បើយោងតាមការចេញផ្សាយរបស់សារព័ត៌មាន CNN នៅថ្ងៃទី១៩ខែតុលានេះ។

សូមចុច Subscribe Channel Telegram កម្ពុជាថ្មី ដើម្បីទទួលបានព័ត៌មានថ្មីៗទាន់ចិត្ត

របាយការណ៍ដែលបានចេញផ្សាយដោយគណៈកម្មការសកលស្តីពីសេដ្ឋកិច្ចទឹក ដែលជាក្រុមមេដឹកនាំអន្តរជាតិ និងជាក្រុមនៃមេដឹកនាំអន្តរជាតិ និង អ្នកជំនាញដែលបានសិក្សាស្រាវជ្រាវទៅលើប្រព័ន្ធដែលធ្វើចលនាទឹកជុំវិញផែនដី។ យោងតាមការស្រាវជ្រាវ ការរំខានដល់វដ្តទឹកកំពុងតែធ្វើឱ្យមានទុក្ខលំបាកបន្ថែមទៀត ខណៈមនុស្សជិត៣ពាន់លាននាក់ប្រឈមមុខនឹងការខ្វះខាតទឹក ប៉ះពាល់ដល់ដំណាំ ខណៈទឹកក្រោមដីនឹងរីងអស់។

គួរបញ្ជាក់ថា វដ្តទឹកសំដៅលើប្រព័ន្ធស្មុគស្មាញ ដែលទឹកផ្លាស់ទីជុំវិញផែនដី។ ទឹកហួតចេញពីដី រួមទាំងពីបឹង ទន្លេ និងរុក្ខជាតិ ហើយឡើងចូលទៅក្នុងបរិយាកាស បង្កើតជាទន្លេធំៗនៃចំហាយទឹកដែលអាចធ្វើដំណើរបានចម្ងាយឆ្ងាយ មុនពេលត្រជាក់ បង្រួម ហើយទីបំផុតធ្លាក់មកដីវិញដូចជាភ្លៀង ឬព្រិល។

ផលវិបាកនឹងកាន់តែបង្កមហន្តរាយ ប្រសិនបើគ្មានវិធានការបន្ទាន់។ របាយការណ៍បានរកឃើញថា វិបត្តិទឹកបានគំរាមកំហែងច្រើនជាង៥០នៃផលិតកម្មស្បៀងពិភពលោក និងហានិភ័យដែលកាត់បន្ថយជាមធ្យម៨ភាគរយនៃ GDP របស់ប្រទេសត្រឹមឆ្នាំ២០៥០ ជាមួយនឹងការខាតបង់ច្រើនជាងមុនរហូតដល់១៥ភាគរយ ដែលត្រូវបានព្យាករណ៍នៅក្នុងប្រទេសដែលមានចំណូលទាប។

លោក Johan Rockström សហប្រធាននៃគណៈកម្មការសកលស្តីពីសេដ្ឋកិច្ចទឹក និងជាអ្នកនិពន្ធរបាយការណ៍បាននិយាយថា «ជាលើកដំបូងក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រមនុស្សជាតិ យើងកំពុងរុញច្រានវដ្តទឹកសកលចេញពីតុល្យភាព ខណៈទឹកភ្លៀង ដែលជាប្រភពនៃទឹកសាបទាំងអស់ មិនអាចពឹងផ្អែកលើបានទៀតទេ»។

របាយការណ៍នេះបែងចែករវាង «ទឹកពណ៌ខៀវ»ទឹករាវនៅក្នុងបឹង ទន្លេ និងអាងទឹក និង «ទឹកពណ៌បៃតង» ដែលជាសំណើមដែលរក្សាទុកក្នុងដី និងរុក្ខជាតិ។ ខណៈពេលដែលការផ្គត់ផ្គង់ទឹកពណ៌បៃតងត្រូវបានគេមើលរំលងជាយូរមកហើយ វាមានសារៈសំខាន់ដូចគ្នាទៅនឹងវដ្តទឹកដែរ របាយការណ៍បាននិយាយថា នៅពេលដែលវាត្រឡប់ទៅបរិយាកាសវិញ នៅពេលដែលរុក្ខជាតិបញ្ចេញចំហាយទឹក បង្កើតបានជាទឹកភ្លៀងប្រហែលពាក់កណ្តាលនៃទឹកភ្លៀងនៅលើដី។របាយការណ៍បានរកឃើញថា ការរំខានដល់វដ្ដទឹកគឺ ជាប់ពាក់ព័ន្ធយ៉ាងខ្លាំងជាមួយនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។

ចំណែកការផ្គត់ផ្គង់ទឹកពណ៌បៃតងដែលមានស្ថេរភាពគឺមានសារៈសំខាន់សម្រាប់ទ្រទ្រង់រុក្ខជាតិដែលអាចរក្សាទុកកាបូនកំដៅភពផែនដី ប៉ុន្តែការខូចខាតដែលបង្កឡើងដោយមនុស្ស រួមទាំងការបំផ្លាញដីសើម និងការបាត់បង់ព្រៃឈើ កំពុងតែបំផ្លាញកាបូនិកទាំងនេះ និងបង្កើនល្បឿននៃការឡើងកំដៅផែនដី។ ម៉្យាងវិញទៀត កំដៅដែលបង្កឡើងដោយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ កំពុងធ្វើឱ្យធម្មជាតិស្ងួត កាត់បន្ថយសំណើម និងបង្កើនហានិភ័យភ្លើងឆេះ។

អ្នកនិពន្ធរបាយការណ៍និយាយថា រដ្ឋាភិបាលពិភពលោកត្រូវតែទទួលស្គាល់វដ្ដទឹកថាជា «ផលប្រយោជន៍រួម» ហើយដោះស្រាយវាជាសមូហភាព។ ប្រទេសនានាពឹងផ្អែកលើគ្នាទៅវិញទៅមក មិនត្រឹមតែតាមរយៈបឹង និងទន្លេដែលលាតសន្ធឹងព្រំដែនប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏ដោយសារតែទឹកនៅក្នុងបរិយាកាសដែលអាចធ្វើដំណើរបានចម្ងាយដ៏ច្រើន មានន័យថាការសម្រេចចិត្តដែលបានធ្វើឡើងនៅក្នុងប្រទេសមួយអាចរំខានដល់ការធ្លាក់ភ្លៀងនៅក្នុងប្រទេសមួយផ្សេងទៀត។

របាយការណ៍នេះអំពាវនាវឱ្យមាន ការរៀបចំឡើងវិញជាមូលដ្ឋាននៃកន្លែងដែលស្តុកទឹកនៅក្នុងលក្ខណៈសម្រាប់សេដ្ឋកិច្ចរួមទាំងការកំណត់តម្លៃទឹកប្រសើរជាងមុន ដើម្បីបង្អាក់ការខ្ជះខ្ជាយទឹក៕