ការ​វាយ​ប្រហារ​របស់​តួកគី​នៅ​ស៊ីរី​ជាង​​១០០លើក បង្ក​ឱ្យ​មនុស្ស​ជាង​១លាននាក់​​ប្រឈម​ខ្វះ​ទឹក​​និង​ថាមពល​

ការវាយប្រហារតាមអាកាសរបស់តួកគីនៅភាគឦសានប្រទេសស៊ីរី ដែលរងគ្រោះដោយគ្រោះរាំងស្ងួត បានកាត់ផ្តាច់ចរន្តអគ្គិសនី និងទឹកដល់មនុស្សជាង១លាននាក់ ដោយ​អ្នកជំនាញនិយាយថា «ទង្វើ​នោះ​អាចបំពានច្បាប់អន្តរជាតិ»​។ នេះបើយោងតាមការចេញផ្សាយរបស់សារព័ត៌មាន BBC នៅថ្ងៃទី២០ខែវិច្ឆិកានេះ។

តួកគីបានបើក​ការវាយប្រហារច្រើនជាង ១០០ដង​​ ចាប់​ពី​ចន្លោះខែតុលា ឆ្នាំ​២០១៩​ដល់ខែមករា​ឆ្នាំ​២០២៤ លើអណ្តូងប្រេង កន្លែងឧស្ម័ន និងស្ថានីយថាមពលនៅក្នុងរដ្ឋបាលស្វយ័តគ្រប់គ្រងដោយជនជាតិឃឺដនៃភាគខាងជើង និងខាងកើតស៊ីរី (AANES)។ នេះបើយោងតាមទិន្នន័យដែលប្រមូលដោយ BBC World Service​។

ការវាយប្រហារបានបន្ថែមទៅលើវិបត្តិមនុស្សធម៌នៅក្នុងតំបន់មួយដែលកើតឡើងពីសង្គ្រាមស៊ីវិលរយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំ និង​រយៈពេលបួនឆ្នាំនៃគ្រោះរាំងស្ងួតធ្ងន់ធ្ងរដែលកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរឡើងដោយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ ទឹកបានខ្វះខាតរួចទៅហើយ ប៉ុន្តែការវាយប្រហារលើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធអគ្គិសនីកាលពីខែតុលាឆ្នាំមុនបានបិទថាមពលទៅកាន់ស្ថានីយ៍ទឹកសំខាន់ក្នុងតំបន់គឺនៅ Alouk ធ្វើឲ្យវាមិនបានដំណើរការតាំងពីពេលនោះមក។

ប្រជាជនជាងមួយលាននាក់នៅក្នុងខេត្ត Hassakeh ដែលធ្លាប់ទទួលបានទឹកពី Alouk ឥឡូវនេះពឹងផ្អែកលើការដឹកជញ្ជូនទឹកដែលបូមពីចម្ងាយប្រហែល ២០ គីឡូម៉ែត្រ។ ការចែកចាយរាប់រយត្រូវបានធ្វើឡើងដោយនាវាដឹកប្រេងជារៀងរាល់ថ្ងៃ ដោយក្រុមប្រឹក្សាទឹកផ្តល់អាទិភាពដល់សាលារៀន មណ្ឌលកុមារកំព្រា មន្ទីរពេទ្យ និងអ្នកដែលខ្វះខាតបំផុត ប៉ុន្តែការចែកចាយមិនគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់មនុស្សគ្រប់គ្នាទេ។

ប្រជាជនដែលរស់នៅក្នុងតំបន់ត្រូវបានជាប់គាំងមិនត្រឹមតែនៅក្នុងសង្គ្រាមស៊ីវិលដែលកំពុងបន្តនៅក្នុងប្រទេសស៊ីរីប៉ុណ្ណោះ​ទេ ប៉ុន្តែក៏នៅក្នុងជម្លោះរបស់ប្រទេសតួកគីជាមួយកងកម្លាំងដឹកនាំដោយឃឺដ ដែលបានបង្កើត AANES ក្នុងឆ្នាំ​២០១៨ ដោយមានការគាំទ្រពីក្រុមចម្រុះដឹកនាំដោយសហរដ្ឋអាមេរិក បានបណ្តេញក្រុមរដ្ឋអ៊ីស្លាម ( ក្រុម IS) ចេញ​ពីតំបន់។

ប្រធានាធិបតីតួកគី លោក Recep Tayyip Erdogan បានពណ៌នាក្រុម​ចលនាផ្តាច់​ខ្លួន​ AANES ដែលមិនត្រូវបានទទួលស្គាល់ជាផ្លូវការដោយសហគមន៍អន្តរជាតិថា ជា «រដ្ឋភេរវកម្ម» នៅជាប់ព្រំដែនរបស់ខ្លួន​។ រដ្ឋាភិបាលតួកគីចាត់​ទុកកងជីវពលតស៊ូ​«ឃឺដ» ដែលគ្រប់គ្រងកម្លាំងយោធាសំខាន់នៅទីនោះថា ជាផ្នែកបន្ថែមនៃក្រុមឧទ្ទាម Kurdistan Workers’ Party (PKK) ដែលបានប្រយុទ្ធដើម្បីស្វ័យភាពជនជាតិឃឺដនៅក្នុងប្រទេសតូកគីអស់ជាច្រើនទសវត្សរ៍មកហើយ។ ជាមួយគ្នានេះ PKK ត្រូវបានកំណត់ថាជាអង្គការភេរវករដោយតួកគី សហភាពអឺរ៉ុប ចក្រភពអង់គ្លេស និងសហរដ្ឋអាមេរិក។

សូមបញ្ជាក់ថា នៅចន្លោះខែតុលា​ឆ្នាំ ២០២៣ ដល់ខែមករា ឆ្នាំ​២០២៤ ស្ថានីយ៍ផ្ទេរអគ្គិសនីនៅក្នុងតំបន់ចំនួនបីនៃ AANES ត្រូវបានវាយប្រហារគឺ Amouda, Qamishli និង Darbasiyah ក៏ដូចជារោងចក្រថាមពលដ៏សំខាន់ក្នុងតំបន់គឺ Swadiyah។ បន្ទាប់ពីគ្រោះរាំងស្ងួត និងជម្លោះបានធ្វើឱ្យមនុស្សជាងមួយលាននាក់មិនអាចប្រើប្រាស់ទឹកបាននៅភាគខាងជើងភាគខាងកើតប្រទេសស៊ីរី។

ប្រទេសតួកគីបាននិយាយថា ខ្លួនបានកំណត់គោលដៅទៅលើក្រុម PKK អង្គភាពការពារប្រជាជន (YPG) និងគណបក្សសម្ព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យឃឺដ (PYD)។ YPG គឺជាកងជីវពលដ៏ធំបំផុតនៅក្នុងកងកម្លាំងប្រជាធិបតេយ្យស៊ីរីដែលគាំទ្រដោយសហរដ្ឋអាមេរិក និងជាស្លាបយោធារបស់ PYD ដែលជាគណបក្សនយោបាយសំខាន់នៅក្នុង AANES ។

ប៉ុន្តែកាលពីខែតុលាឆ្នាំមុន រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសរបស់ប្រទេសនេះ លោក Hakan Fidan បាននិយាយថា «ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ រចនាសម្ព័ន្ធទំនើប និងថាមពល» ទាំងអស់ដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់ PKK និង YPG ជាពិសេសនៅក្នុងប្រទេសអ៊ីរ៉ាក់ និងស៊ីរីគឺជា «គោលដៅស្របច្បាប់» សម្រាប់យោធា កងកម្លាំងសន្តិសុខ និងចារកម្មរបស់ខ្លួន។

ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០២០ មកគ្រោះរាំងស្ងួតផ្នែកកសិកម្មដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ និងពិសេសមួយបានលេបត្របាក់ប្រទេសស៊ីរីភាគឦសាន និងផ្នែកខ្លះនៃប្រទេសអ៊ីរ៉ាក់ ហើយក្នុងរយៈពេល ៧០ឆ្នាំកន្លងមកនេះសីតុណ្ហភាពជាមធ្យមក៏បានកើនឡើងថែមទៀត។ទន្លេ Khabour ធ្លាប់ផ្គត់ផ្គង់ទឹកឲ្យខេត្ត Hassakeh ប៉ុន្តែកម្រិតបានធ្លាក់ចុះខ្លាំង ហើយប្រជាជនត្រូវបានបង្ខំឱ្យងាកទៅស្ថានីយ៍ទឹក Alouk។ ប៉ុន្តែនៅឆ្នាំ ២០១៩ តួកគីបានកាន់កាប់តំបន់ Ras Al-Ain ជាកន្លែងដែល Alouk ស្ថិតនៅដោយនិយាយថា ចាំបាច់ត្រូវបង្កើត «តំបន់សុវត្ថិភាព» ដើម្បីការពារប្រទេសពីការវាយប្រហារភេរវកម្ម។

ពីរឆ្នាំបន្ទាប់ពីនេះ អង្គការសហប្រជាជាតិបានលើកឡើងពីការព្រួយបារម្ភអំពីការរំខានម្តងហើយម្តងទៀតនៃការផ្គត់ផ្គង់ទឹកពី Alouk ទៅភាគឦសានប្រទេសស៊ីរី ដោយនិយាយថាការផ្គត់ផ្គង់ទឹកត្រូវបានរំខានយ៉ាងហោចណាស់ ១៩ ដង។ហើយនៅក្នុងខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២៤របាយការណ៍មួយដែលត្រូវបានចេញផ្សាយដោយគណៈកម្មការឯករាជ្យរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិបាននិយាយថា ការវាយប្រហារនៅខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣ លើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធអគ្គិសនីអាចឈានដល់ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម ដោយសារតែពួកគេបានដកហូតជនស៊ីវិលយ៉ាងច្រើនក្នុងការទទួលបានទឹកប្រើប្រាស់៕

អត្ថបទ៖ ប៊ុន សុភាព