ព័ត៌មានអន្ដរជាតិ
ពិភពលោកឈានដល់ដំណាក់កាលរីកសាយភាយអាវុធគ្រប់ប្រភេទឡើងវិញ កាត់ផ្តាច់កិច្ចខិតខំច្រើនទសវត្សរ៍
លីទុយអានីជាប្រទេសដំបូងគេដែលបានដាក់ពាក្យស្នើដកខ្លួនចេញពីអនុសញ្ញាស្តីពីគ្រាប់បែកចង្កោម (convention on cluster munitions (CCM)) កាលពីខែកក្កដាឆ្នាំមុននិងចូលធរមាននៅបីខែក្រោយមក។ នៅខែមីនាឆ្នាំនេះ ប្រទេស៣ទៀត រូមមាន ប្រទេសប៉ូឡូញ ឡេតូនី និងហ្វាំងឡង់បានប្រកាសផែនការដកខ្លួនចេញពីអនុសញ្ញានេះ ដោយលើកឡើងពីការគំរាមកំហែងកើនឡើងផ្នែកយោធាពីមហាអំណាចរុស្ស៊ី និងបេឡារុស។
ការប្រកាសដកខ្លួនចេញពី«អនុសញ្ញាតគ្រាប់បែកចង្កោម និងអនុសញ្ញាអូតាវ៉ាស្តីពីគ្រាប់មីន» ជាសញ្ញាបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ថា ពួកគេបានត្រៀមខ្លួនសម្រាប់ការផលិតអាវុធ ការប្រើប្រាស់អាវុធ ក្នុងសង្គ្រាមជាមួយរុស្ស៊ីដែលអាចកើតមាន។
ប្រទេសទាំងនោះ បានផ្តល់ហេតុផលថា ការសម្រេចរបស់ពួកគេគឺដើម្បីជាជម្រើសដែលមានភាពបត់បែន និងសេរីភាពនៃការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធអាវុធថ្មីៗ ខណៈប្រទេសនៅតំបន់អឺរ៉ុបកាន់តែពង្រឹងគ្នាបង្កើនថវិកាសម្រាប់វិស័យការពារជាតិសម្រាប់សន្តិសុខតំបន់អឺរ៉ុប ដោយសហរដ្ឋអាមេរិកក្រោមការដឹកនាំរបស់ប្រធានាធិបតីដូណាល់ ត្រាំ ហាក់លែងខ្វល់ពីសន្តិសុខអឺរ៉ុប ដូចប្រធានាធិបតីមុនៗធ្លាប់សន្យា។
CCM ហាមឃាត់ទាំងស្រុងនូវការប្រើប្រាស់ ការផលិត ការផ្ទេរ និងសន្និធិ (ការស្តុកទុក)គ្រាប់បែកចង្កោម គោលបំណងដើម្បីដោះស្រាយផលវិបាកមនុស្សធម៌ដែលទាក់ទងនឹងការប្រើប្រាស់របស់វា ប៉ុន្តែចាប់តាំងពីសង្គ្រាមរុស្ស៊ីឈ្លានពានអ៊ុយក្រែនកាលជាង៣ឆ្នាំមុន គ្រាប់បែកចង្កោមត្រូវបានគេរាយការណ៍ថា ភាគីសង្គ្រាមអ៊ុយក្រែននិងរុស្ស៊ីសុទ្ធតែបានប្រើប្រាស់វារួចទៅហើយ។
ស្ថិតនៅអឺរ៉ុបប៉ែកខាងកើត ប្រទេសទាំង៤ដែលបានប្រកាសដកខ្លួនចេញពីអនុសញ្ញាខាងលើ សុទ្ធតែមានព្រំដែនជាប់មហាអំណាចរុស្ស៊ី និងប្រទេសបេឡារុសដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តរុស្ស៊ី និងជាប្រទេសដែលធ្លាប់បង្ហាញការព្រួយបារម្ភខ្លាំងចំពោះការឈ្លានពានពីសំណាក់មហាអំណាចរុស្ស៊ីក្នុងពេលណាមួយដែលរុស្ស៊ីទទួលបានជោគជ័យក្នុងសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន។
អនុសញ្ញាគ្រាប់បែកចង្កោម គិតត្រឹមខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២៣ មានប្រទេសជារដ្ឋភាគីជាង១១០ប្រទេសដែលបានផ្តល់សច្ចាប័ន និងក៏មានប្រទេសខ្លះបានបង្ហាញការប្តេជ្ញាចិត្តរួចទៅហើយ ប៉ុន្តែនៅមិនទាន់ផ្តល់សច្ចាប័នដែលប្រទេសសាមី។ ក្រៅពីនេះ ក៏មានប្រទេសមហាអំណាចប្រជែងឥទ្ធិពល និងភូមិសាស្រ្តនយោបាយ ដូចជា សហរដ្ឋអាមេរិក រុស្ស៊ី និង ចិនមិនខ្វល់ពីអនុសញ្ញានេះឡើយ។
CCM ត្រូវបានអនុម័តនៅខែឧសភា ឆ្នាំ ២០០៨ ហើយចូលជាធរមាននៅថ្ងៃទី១ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១០។
ប្រទេសទាំង៤ខាងលើនេះក៏បានប្រកាសពីការដកខ្លួនពីអនុសញ្ញាទីក្រុងអូតាវ៉ាស្តីពីការទប់ស្កាត់ការរីកសាយគ្រាប់មីនប្រឆាំងមនុស្ស។ ការប្រកាសរបស់ប្រទេសនៅតំបន់អឺរ៉ុបខាងកើតនេះ គឺស្របគ្នានឹងការបញ្ចេញផែនការការពារជាតិរបស់តំបន់អឺរ៉ុប ក្រោយលោកដូណាល់ ត្រាំ លែងខ្វល់ពីសម្ព័ន្ធមិត្តអឺរ៉ុបដោយងាកទៅចរចាជាមួយរុស្ស៊ី ដើម្បីយកគុណសម្បត្តិតែខ្លួនឯង ក្នុងបំណងបញ្ចប់សង្គ្រាមដោយបង្ខំអ៊ុយក្រែនឲ្យទទួលយកលក្ខខណ្ឌដែលខ្លួនកំណត់ជាមួយមហាអំណាចរុស្ស៊ី។
កាលពីដើមខែមីនានេះ ប្រទេសតំបន់អឺរ៉ុបបានបញ្ចេញផែនការការពារជាតិដែលមានទឹកប្រាក់ជាង៨០០ពាន់លានអឺរ៉ូ ដែលក្នុងនោះក៏មានផែនការពង្រីកការផលិតអាវុធក្នុងតំបន់អឺរ៉ុបដោយលែងពឹងការនាំចូលអាវុធពីសហរដ្ឋអាមេរិកដែរ។
ការប្រណាំងសព្វាវុធសំដៅទៅលើការបង្កើនសមត្ថភាពយោធារវាងប្រទេសនានា ដែលជារឿយៗត្រូវបានជំរុញដោយការព្រួយបារម្ភផ្នែកសន្តិសុខ ការប្រជែងគ្នាក្នុងតំបន់ និងការរីកចំរើនផ្នែកបច្ចេកវិទ្យា។ នៅឆ្នាំ២០២៥ ការប្រណាំងសព្វាវុធជាសាកលបានកាន់តែខ្លាំងឡើង ដោយសារតែភាពតានតឹងផ្នែកភូមិសាស្ត្រនយោបាយ បច្ចេកវិជ្ជាយោធាដែលកំពុងរីកចម្រើន និងការផ្លាស់ប្តូរសម្ព័ន្ធភាព។
ក្នុងរយៈពេលចុងក្រោយនេះ ប្រទេសបារាំងដែលមានក្បាលគ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរប្រហែល២៩០គ្រាប់ ដែលជាមហាអំណាចនុយក្លេអ៊ែរលំដាប់ទី៤ បានព្រមានពីការដាក់ពង្រាយក្បាលគ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរដើម្បីការពារអឺរ៉ុប។
ប្រធានាធិបតីបារាំងលោក Emmanuel Macron ថ្មីៗនេះបានសង្កត់ធ្ងន់លើសារៈសំខាន់នៃការធ្វើទំនើបកម្មសមត្ថភាពរារាំងនុយក្លេអ៊ែររបស់ប្រទេស។ នេះរួមបញ្ចូលទាំងផែនការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវមូលដ្ឋានអាកាស Luxeuil-les-Bains ដើម្បីផ្ទុកយន្តហោះ Rafale ចំនួន ៤០គ្រឿងដែលបំពាក់ដោយមីស៊ីលលឿនជាងសំឡេងជំនាន់ក្រោយនៅឆ្នាំ២០៣៥។
ក្នុងមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិកាលខែកញ្ញាឆ្នាំ២០២៤ អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិ លោក Antonio Guterres បានព្រមានពីពេលវេលាដ៏អាក្រក់បំផុតសម្រាប់មនុស្សជាតិក្នុងសម័យនេះដោយសារតែមេដឹកនាំប្រទេសមហាអំណាចគំរាមម្តងហើយម្តងទៀតក្នុងការប្រើប្រាស់អាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ជាពិសេសមេដឹកនាំរុស្ស៊ី ក្នុងពេលដែលរដ្ឋបាលរបស់លោក ចូ បៃដិន បានផ្តល់ការគាំទ្រខ្លាំងដល់អ៊ុយក្រែន។
លោក Antonio Guterres និយាយថា៖«យើងកំពុងធ្វើដំណើរក្នុងទិសដៅខុសទាំងស្រុង ។ ចាប់តាំងពីថ្ងៃដ៏អាក្រក់បំផុតនៃសង្រ្គាមត្រជាក់មក ទើបមានទិដ្ឋភាពនៃអាវុធនុយក្លេអ៊ែរជះស្រមោលដ៏ងងឹតបែបនេះ។ ការវាយលុកនុយក្លេអ៊ែរបានឈានដល់កម្រិតក្តៅបំផុត។ យើងថែមទាំងបានឮការគំរាមប្រើអាវុធនុយក្លេអ៊ែរទៀតផង»។
លោកបានបន្ថែមថា៖«នេះគឺខណៈពេលដែលបទដ្ឋានដែលបានបង្កើតឡើងជុំវិញការរីករាលដាលអាវុធនុយក្លេអ៊ែរកំពុងត្រូវបានលុបបំបាត់»៕
ដោយ រ៉ាន់ រើយ
បណ្ឌិត លី ឆេង អរគុណយ៉ាងជ្រាលជ្រៅចំពោះ សម្តេច ហ៊ុន សែន ដែលគាំទ្រ និងផ្តល់ឱកាសយ៉ាងពេញលេញដល់វិស័យអប់រំផ្នែកឯកជន
ពលរដ្ឋ និងអ្នកឃ្លាំមើល សរសើរមន្ត្រីប្រចាំការនៅច្រកទ្វារព្រំដែនអន្តរជាតិយកចិត្តទុកដាក់ពលករវិលចូលស្រុក
ត្រឹមតែ ៣ខែ ប៉ុណ្ណោះក្រុមហ៊ុន អៃ-ឆា ហ៊្វូដខេអេច បានចុះកុងត្រាជាមួយម្ចាស់ហ្វ្រេនឆាយជាង ២០ ហាង
សង្ក្រាន្តខ្មែរនៅជប៉ុន អបអរសាទរពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំ បានរៀបចំឡើងដោយមានការចូលរួមពីបងប្អូនខ្មែរយ៉ាងច្រើនកុះករ
ពលរដ្ឋ សប្បាយរីករាយ និងអរគុណរដ្ឋាភិបាលជួយសម្រួលឱ្យជិះរថយន្តក្រុងឥតគិតថ្លៃ
លោក ជួន កក្កដា៖ ចាស់បុរាណដែលយករឿងសិរីបីប្រការ មកជាឧទាហរណ៍ពេលចូលឆ្នាំខ្មែរ គឺជាអ្នកប្រាជ្ញ មានគំនិតខ្ពស់
ត្រាំ ដកស្មាតហ្វូន កុំព្យូព័រ គ្រឿងអេឡិចត្រូនិកផ្សេងទៀត ពីបញ្ជីពន្ធបដិការ
សង្ក្រាន្តខ្មែរនៅជប៉ុន អបអរសាទរពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំ បានរៀបចំឡើងដោយមានការចូលរួមពីបងប្អូនខ្មែរយ៉ាងច្រើនកុះករ
ពងទា១ពាន់គ្រាប់ ត្រូវបានដាក់ឱ្យអ្នកចូលរួមសង្រ្កាន្តស្រុកខ្សាច់កណ្ដាល បរិភោគឥតគិតថ្លៃ
ឧកញ៉ា ព្រាប សុវត្ថិ ថែមចំណងដៃចម្រៀងចូលឆ្នាំ ២បទ រន្ថើនអារម្មណ៍អ្នកញាប់ញ័ររាំកម្សាន្ត
-
សន្តិសុខសង្គម១ សប្តាហ៍ agoឥទ្ធិពលថ្នាំញៀន! កូនមេភូមិបែកថ្នាំចូលកាប់សម្លាប់ប្រពន្ធនាយកសាលានៅបាត់ដំបង
-
សន្តិសុខសង្គម៧ ថ្ងៃ agoកុំចេះតែហ៊ាន! អ្នកចងការប្រាក់ម្នាក់ត្រូវកូនបំណុលប្ដឹងឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ២ឆ្នាំ ក្រោយឆាតទារលុយតាមហ្វេសប៊ុក
-
ព័ត៌មានជាតិ៧ ថ្ងៃ agoក្រសួងយុត្តិធម៌កំពុងសិក្សាលើករណីម្ចាស់បំណុលជាប់ពន្ធនាគារព្រោះទារលុយកូនបំណុលហើយ
-
សន្តិសុខសង្គម៦ ថ្ងៃ agoលោក ជួន ណារិន្ទ៖ សមត្ថកិច្ចមិនអនុញ្ញាតឲ្យយកដងផ្លូវសាធារណៈជាទីលានលេងគប់ទឹក ឬប៉ាតម្សៅឡើយ
-
ព័ត៌មានជាតិ៣ ថ្ងៃ agoនគរបាលខណ្ឌសែនសុខ ហៅយុជនក្រុមសម្រួលចរាចរណ៍ មកណែនាំ និងដកហូតឯកសណ្ឋាន
-
ព័ត៌មានអន្ដរជាតិ៥ ថ្ងៃ agoពន្ធគយបដិការរបស់ត្រាំ ចូលជាធរមាន ដោយមិនលើកលែងប្រទេសណាមួយ
-
សន្តិសុខសង្គម៣ ថ្ងៃ agoផុងដីរលំបាក់ដងសន្ទូចប្រវែងជាង៥០ម៉ែត្រ សង្កត់លើសំយាបផ្ទះពលរដ្ឋ៤ខ្នង និងសង្កត់ម៉ូតូមួយគ្រឿង
-
សន្តិសុខសង្គម១ សប្តាហ៍ agoអគ្គិភ័យបំផ្លាញផ្ទះមួយខ្នងទាំងព្រឹកនៅបាត់ដំបង