សុខភាព
តើមុនបាញ់កាំរស្មី អ្នកជំងឺត្រូវយល់ដឹងអ្វីខ្លះ?
ការព្យាបាលដោយកាំរស្មីជាវិធីសាស្ត្រមួយ ក្នុង ការព្យាបាលជំងឺមហារីកដោយប្រើ កម្រិតកាំរស្មីខ្ពស់ (high doses of radiation) ដើម្បីសម្លាប់កោសិកាមហារីក។ កាំរស្មីដែលគេប្រើជាញឹកញាប់ គឺកាំរស្មីអ៊ិច (X-rays) ឬហ្វូតុងអ៊ិច (Photon X) ដែលមានលទ្ធភាពអាចបំផ្លាញ DNA របស់កោសិកាមហារីកបាន ហើយដែលជាលទ្ធផលកោសិកាមហារីក នឹងមិនអាចរីកលូតលាស់បាន។ ការព្យាបាលដោយកាំរស្មី គឺមានគោលដៅសម្លាប់ ឬបំផ្លាញកោសិកាមហារីក ដោយរក្សានូវការប៉ះពាល់ទៅលើសរីរាង្គជិតខាងឲ្យបានតិចតួចបំផុត។
១) ប្រភេទនៃការព្យាបាលដោយកាំរស្មី
យោងតាមបច្ចេកទេស (Technique)នៃការប្រើកាំរស្មី ការព្យាបាលនេះ ត្រូវបានបែងចែកជា២ធំៗរួមមាន៖
• ការបញ្ចាំងកាំរស្មី (External Beam Radiotherapy)៖ វិធីសាស្ត្រនេះគឺ ប្រភពកាំរស្មីត្រូវបានបញ្ចេញពីម៉ាស៊ីនមានលក្ខណៈជាបាច់ឆ្លងកាត់ស្បែក និងសរីរាង្គដទៃទៀតរហូតទៅដល់ដុំសាច់ដែលត្រូវព្យាបាល។
• ការស្អំដោយកាំរស្មី (Brachytherapy)៖ ជាការដាក់បញ្ចូលប្រភពកាំរស្មីទៅក្នុងខ្លួនរបស់អ្នកជំងឺឲ្យជិត ឬ ក្នុងដុំសាច់ដែលត្រូវព្យាបាលតែម្តង ដោយកាំរស្មីមិនឆ្លងកាត់ស្បែក និងសរីរាង្គផ្សេងៗដូចការបញ្ចាំងកាំរស្មីពីខាងក្រៅនោះទេ។
ករណីយោងតាមគោលដៅវេជ្ជសាស្ត្រ ( Radiation therapy intents) ការព្យាបាលជំងឺមហារីកដោយកាំរស្មី ត្រូវបានបែងចែកជា ២ធំៗផងដែរ ដូចជា៖
• ការព្យាបាលក្នុងគោលបំណងឲ្យជាសះស្បើយ (Curative intent)៖ ជាការព្យាបាលដោយកាំរស្មីច្រើន បូករួមជាមួយនឹងការព្យាបាលដទៃទៀត ទាំងការចាក់ថ្នាំគីមី និងការវះកាត់ (មុន ឬ ក្រោយការវះកាត់)ដើម្បីឲ្យអត្រានៃការជាសះស្បើយខ្ពស់ និងកាត់បន្ថយការលាប់ឡើងវិញ។
• ការព្យាបាលក្នុងគោលបំណងពន្យារ ឬសម្រន់(Palliative intent)៖ វិធីនេះសម្រាប់ព្យាបាល ដើម្បីកាត់បន្ថយនូវការឈឺចាប់ បន្ថយពិការភាព ឬ ទប់មិនឲ្យមានការហូរឈាមភ្លាមៗ ដែលជាហេតុប៉ះពាល់ដល់អាយុជីវិតរបស់អ្នកជំងឺបន្ទាន់ និងគុណភាពជីវិតចុងក្រោយរបស់គាត់។
២) ដំណើរការនៃការព្យាបាលដោយកាំរស្មី
ដើម្បីសន្មតថា អ្នកជំងឺត្រូវព្យាបាលដោយកាំរស្មី ដោយថ្នាំគីមី ឬការវះកាត់ ត្រូវឆ្លងកាត់ការប្រជុំពិភាក្សារវាងក្រុមគ្រូពេទ្យឯកទេស ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការព្យាបាលជំងឺមហារីក (MDT= Multidisciplinary Team) ដូចជាគ្រូពេទ្យឯកទេសខាងរូបភាពវេជ្ជសាស្ត្រ គ្រូពេទ្យឯកទេសខាងថ្នាំគីមី គ្រូពេទ្យឯកទេសបញ្ចាំងកាំរស្មី និងគ្រូពេទ្យឯកទេសវះកាត់មហារីក ដើម្បីកំណត់យុទ្ធសាស្ត្រក្នុងការព្យាបាលជាមុនសិន។
នៅពេលអ្នកជំងឺ ត្រូវបានកំណត់ថា ត្រូវព្យាបាលដោយកាំរស្មី ចលនានៃការព្យាបាលនេះចែកចេញជា ៥ដំណាក់កាលដូចខាងក្រោម៖
• ការណាត់ជួបអ្នកជំងឺជាមួយគ្រូពេទ្យឯកទេសកាំរស្មី៖ ដើម្បីឲ្យអ្នកជំងឺត្រៀមលក្ខណៈ ទទួលបានព័ត៌មានពាក់ព័ន្ធនឹងដំណើរការព្យាបាលដោយកាំរស្មី ផលវិបាកមួយចំនួន ដែលកើតឡើងក្នុងអំឡុងពេល និងក្រោយពេលព្យាបាល។
• ការថតប្លង់កាំរស្មី (CT Simulation)៖ ជាការថតស្កែនសម្រាប់ការព្យាបាលដោយកាំរស្មី រូបភាពដែលទទួលបាន គឺប្រើសម្រាប់ធ្វើការសិក្សាប្លង់។
• ការសិក្សាប្លង់ (Dosimetry)៖ ដើម្បីកំណត់ទីតាំង ទិសដៅបញ្ចាំង និងកម្រិតកាំរស្មីដែលត្រូវប្រើ ត្រូវមានការចូលរួមសម្រេចដោយគ្រូពេទ្យឯកទេសកាំរស្មី និងអ្នកឯកទេសខាងរូបភាពវេជ្ជសាស្ត្រ រួចទើបបញ្ជូនទិន្នន័យទាំងនោះទៅកាន់ម៉ាស៊ីនបញ្ចាំងកាំរស្មី (Linear Accelerator) ដោយប្រព័ន្ធព័ត៌មានវិទ្យាទំនើប។
• ការព្យាបាលដោយកាំរស្មី៖ ការព្យាបាលធ្វើតាម ទិន្នន័យដែលរក្សាទុកក្នុងម៉ាស៊ីនបញ្ចាំងកាំរស្មីសម្រាប់អ្នកជំងឺម្នាក់ៗ។
• ការតាមដាន៖ ចាប់តាំងពីថ្ងៃដំបូងដែលអ្នកជំងឺទទួលការព្យាបាលដោយកាំរស្មី រហូតដល់ថ្ងៃបញ្ចប់នៃការព្យាបាល និងក្រោយបញ្ចប់ការព្យាបាល។ អ្នកជំងឺតម្រូវឲ្យជួបគ្រូពេទ្យឯកទេសកាំរស្មី ជាប្រចាំ។
៣) ការត្រៀមខ្លួនរបស់អ្នកជំងឺ
៣ដំណាក់កាលដែលអ្នកជំងឺត្រូវត្រៀមខ្លួន សម្រាប់ការព្យាបាលដោយកាំរស្មី៖
• នៅពេលមុនទទួលការព្យាបាលដោយកាំរស្មី៖ អ្នកជំងឺនឹងតម្រូវឲ្យជួបជាមួយគ្រូពេទ្យឯកទេសផ្នែកកាំរស្មីដើម្បីស្វែងយល់ ឬទទួលព័ត៌មានឲ្យគ្រប់ជ្រុងជ្រោយទាក់ទងនឹងគោលបំណង ដំណើរការ និងផលវិបាកអំឡុងពេល និងក្រោយពេលព្យាបាល។
• អំឡុងពេលព្យាបាលដោយកាំរស្មី៖ អ្នកជំងឺត្រូវជួបគ្រូពេទ្យយ៉ាងហោចម្តង ក្នុងមួយសប្តាហ៍ និងក្នុងករណីមានផលវិបាកដោយកាំរស្មី អ្នកជំងឺតម្រូវឲ្យជួបគ្រូពេទ្យញឹកញាប់ (លើសពីម្តង ក្នុងមួយសប្តាហ៍) ដើម្បីប្រឹក្សាបន្ថែមដើម្បីបន្ថយផលវិបាកទាំងនោះ។
• ក្រោយការបញ្ចាំងកាំរស្មី៖ អ្នកជំងឺត្រូវបន្តការតាមដានជារឿយៗ ជាមួយគ្រូពេទ្យឯកទេសកាំរស្មីដើម្បីវាយតម្លៃឡើងវិញនូវផលវិបាក នឹងការវិវត្តន៍នៃជំងឺ។
“សូមមេត្តាមកពិគ្រោះយោបល់ជាមួយក្រុមវេជ្ជបណ្ឌិតជំនាញនៃមន្ទីរពេទ្យកាល់ម៉ែត ដើម្បីយល់ដឹងបន្ថែមពីការព្យាបាលជំងឺមហារីកដោយកាំរស្មី”៕
អត្ថបទ៖ រស្មី
សូមចុចអាន៖ សារៈសំខាន់នៃការឆ្លុះទងសួត!
ស្នងការខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ៖ បុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីខាងមុននេះ ហាមច្រកទឹកក្នុងថង់ គប់ដាក់គ្នា
Update! សង្ស័យផ្ដើមពីផ្ទុះធុងហ្គាស ទើបឆេះឃ្លាំងរោងចក្រ៣ រាលដាលដល់ផ្ទះពលរដ្ឋ០៤ខ្នង
ព្រឹត្តិការណ៍ “សង្ក្រាន្តវត្តភ្នំ” ៣ថ្ងៃមានរៀបចំកម្មវិធីបែបប្រពៃណីជាតិ និងកម្មវិធី កម្សាន្តសប្បាយជាច្រើន
អ្នកវិភាគ និងអ្នកឃ្លាំមើល៖ នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាតែងផ្ដល់អាទិភាពខ្ពស់ ចំពោះសុខទុក្ខប្រជាពលរដ្ឋ
លោក Munoz និយាយពីកីឡាករចំណូលថ្មី ក្រោយរកបាន Hat-trick
និស្សិតពេទ្យដ៏ស្រស់ស្អាតជិតទទួលសញ្ញាបត្រ ស្លាប់ជាមួយសមាជិកគ្រួសារក្នុងអគាររលំដោយរញ្ជួយដី
ក្រោយមរណភាពបងប្រុស ទើបសម្ដេចតេជោ ដឹងថា កូនស្រីម្នាក់របស់ឯកឧត្តម ហ៊ុន សាន គ្មានផ្ទះផ្ទាល់ខ្លួននៅ
រថភ្លើងដឹកស្រូវក្រឡាប់ធ្លាក់ចេញពីផ្លូវ នៅស្រុកថ្មគោល
ផ្ទុះបំពង់បង្ហូរឧស្ម័ននៅម៉ាឡេស៊ី បណ្ដាលឲ្យរបួសមនុស្ស២៥នាក់
ទូកទេសចរណ៍ផ្ទុកមនុស្ស ៣៦នាក់ ផ្ទុះឆេះនៅ ថៃ
-
ព័ត៌មានអន្ដរជាតិ៤ ថ្ងៃ agoកម្មករសំណង់ ៤៣នាក់ ជាប់ក្រោមគំនរបាក់បែកនៃអគារ ដែលរលំក្នុងគ្រោះរញ្ជួយដីនៅ បាងកក
-
ព័ត៌មានអន្ដរជាតិ៩ ម៉ោង agoនិស្សិតពេទ្យដ៏ស្រស់ស្អាតជិតទទួលសញ្ញាបត្រ ស្លាប់ជាមួយសមាជិកគ្រួសារក្នុងអគាររលំដោយរញ្ជួយដី
-
ព័ត៌មានជាតិ៩ ម៉ោង agoក្រោយមរណភាពបងប្រុស ទើបសម្ដេចតេជោ ដឹងថា កូនស្រីម្នាក់របស់ឯកឧត្តម ហ៊ុន សាន គ្មានផ្ទះផ្ទាល់ខ្លួននៅ
-
សន្តិសុខសង្គម៦ ថ្ងៃ agoករណីបាត់មាសជាង៣តម្លឹងនៅឃុំចំបក់ ស្រុកបាទី ហាក់គ្មានតម្រុយ ខណៈបទល្មើសចោរកម្មនៅតែកើតមានជាបន្តបន្ទាប់
-
ព័ត៌មានអន្ដរជាតិ១ សប្តាហ៍ agoរដ្ឋបាល ត្រាំ ច្រឡំដៃ Add អ្នកកាសែតចូល Group Chat ធ្វើឲ្យបែកធ្លាយផែនការសង្គ្រាម នៅយេម៉ែន
-
ព័ត៌មានជាតិ៥ ថ្ងៃ agoបងប្រុសរបស់សម្ដេចតេជោ គឺអ្នកឧកញ៉ាឧត្តមមេត្រីវិសិដ្ឋ ហ៊ុន សាន បានទទួលមរណភាព
-
ព័ត៌មានជាតិ១ សប្តាហ៍ agoសត្វមាន់ចំនួន ១០៧ ក្បាល ដុតកម្ទេចចោល ក្រោយផ្ទុះផ្ដាសាយបក្សី បណ្តាលកុមារម្នាក់ស្លាប់
-
សន្តិសុខសង្គម១ ថ្ងៃ agoនគរបាលឡោមព័ទ្ធខុនដូមួយកន្លែងទាំងយប់ ឃាត់ជនបរទេសប្រុសស្រីជាង ១០០នាក់