KPT+
អរិយធម៌ ចិន ៥ សម័យកាល ធ្លាប់ល្បីល្បាញ និង រុងរឿងក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ
ចិនក៏មិនខុសពីប្រទេសដទៃលើពិភពលោក តែងមានអរិយធម៌ជារបស់ខ្លួន បន្តពីសម័យកាលមួយទៅមួយទៀត ជាច្រើនជំនាន់។
ទោះយ៉ាងណា ក្នុងនោះ ចិនក៏មាន ៥ សម័យកាល ធ្លាប់ល្បីល្បាញខ្លាំង និងចារក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រដល់សព្វថ្ងៃ។
១ ប្រទេសចិនបុរេប្រវត្តិ

ដើមកំណើតនៃអរិយធម៌ចិនមានកាលបរិច្ឆេទត្រឡប់ទៅយុគសម័យ Paleolithic នៅពេលដែល Homo Erectus រស់នៅក្នុងតំបន់នេះជាងមួយលានឆ្នាំមុន។ ទីតាំងបុរាណវត្ថុមួយនៅខេត្ត Shanxi មានអាយុកាលប្រហែល ១.២៧ លានឆ្នាំ។ បន្ទាប់មកបានមកដល់យុគថ្មរំលីងដែលបានមកដល់ប្រហែល ១០,០០០ មុនគ្រិស្តសករាជ ហើយមានភស្តុតាងនៃកសិកម្ម millet (ស្មៅប្រពៃណី) របស់ចិន ហើយសូម្បីតែការតាំងទីលំនៅនៅតាមដងទន្លេ Yangtze ដ៏ល្បីល្បាញត្រូវបានគេនិយាយថាមានអាយុកាលប្រហែល ៨,០០០ ឆ្នាំ។ នៅពាក់កណ្ដាលចុងក្រោយនៃយុគសម័យយុគថ្មរំលីង ការបង្កើតអរិយធម៌ទន្លេលឿងនាំទៅដល់ការបង្កើតវប្បធម៌ Yangshao ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាបានផ្ដល់ទីតាំងសំខាន់ៗបំផុតពីសម័យកាល។
២ អរិយធម៌ដំបូង

អរិយធម៌ចិនដើមរួមមានរាជវង្ស Xia ដែលបន្តពីប្រហែលឆ្នាំ ២១០០ មុនគ.ស រហូតដល់ឆ្នាំ ១៦០០មុនគ្រឹស្តសករាជ ហើយត្រូវបានពិពណ៌នានៅក្នុងកំណត់ត្រាបុរាណរបស់មហាប្រវត្តិវិទូ ដែលគ្រឿងស្មូន និងសំបកត្រូវបានជីកកកាយដែលជាកម្មសិទ្ធិនៃសម័យកាលនេះ។ បន្ទាប់មកវាត្រូវបានបន្តដោយរាជវង្ស Shang ដែលមានតាំងពីឆ្នាំ ១៦០០-១០៤៦ មុនគ.ស។ ឆ្អឹង Oracle ត្រូវបានរកឃើញក្នុងអំឡុងពេលនេះ ដែលមានកំណត់ត្រាទស្សន៍ទាយចារឹកនៅលើវា។ ការចាប់ផ្តើមនៃរាជវង្សចូវត្រូវបានគេឃើញជាសាក្សីនៅក្នុងឆ្នាំ ១០៤៦ដល់ ២៥៦ មុនគ.ស ដែលពិតជាបានលេចឡើងនៅក្នុងជ្រលងទន្លេលឿង ហើយពួកគេបានចាប់ផ្ដើមការគ្រប់គ្រងរបស់ខ្លួនក្រោមប្រព័ន្ធពាក់កណ្តាលសក្តិភូមិ។ រដូវផ្ការីក និងរដូវស្លឹកឈើជ្រុះ ឬសម័យសង្គ្រាមបានមើលឃើញការបញ្ចូលដោយមេដឹកនាំយោធាក្នុងតំបន់ ហើយប្រព័ន្ធទំនើបរបស់ Sheng និង Xian បានផុសឡើងនៅក្នុងប្រទេស។
៣ រាជវង្សចិន

រាជវង្សដើមដំបូងបំផុតគឺរាជវង្ស Qin ដែលកើតពីឆ្នាំ ២២១-២០៦ មុនគ.ស។ នៅក្នុងនេះ ស្ដេចបានបង្ក្រាបផ្នែកខ្លះនៃទឹកដីកំណើតចិនហាន ហើយបង្រួបបង្រួមពួកគេនៅក្រោមរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់កណ្ដាល។ រាជវង្សមួយទៀតគឺ រាជវង្សហាន ហើយសម័យកាលរបស់វាមាន ២០២ មុនគ.ស – ២២០ គ.ស។ នេះត្រូវបានចាត់ទុកថាជាយុគមាសនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រចិន ដែលពិតជាបានបង្រួបបង្រួមគ្រឹះនៃប្រទេសចិន។ សម័យរាជវង្ស Xin បានចាប់ផ្ដើមនៅក្រោយគ្រិសរាជ ហើយត្រូវបានគេនិយាយថា ជារាជវង្សដែលមានអាយុកាលខ្លី ប៉ុន្តែកំណែទម្រង់សេដ្ឋកិច្ចជាច្រើនត្រូវបានធ្វើឡើងក្នុងអំឡុងពេលនេះ។ រាជវង្សសំខាន់ៗផ្សេងទៀត ដែលបន្តបន្ទាប់គឺ រាជវង្សជិន រាជវង្សខាងជើង និងខាងត្បូង រាជវង្សស៊ុយ រាជវង្សថាង រាជវង្សប្រាំ និងនគរដប់ រាជវង្សយាន ហើយទីបំផុតវាឈានដល់រាជវង្សឈីង។
៤ បដិវត្តស៊ីនហៃ

បដិវត្ត Xinhai ត្រូវបានគេស្គាល់ថា ជាបដិវត្តន៍ចិន ឬបដិវត្តន៍ឆ្នាំ ១៩១១ ដែលបានទម្លាក់រាជវង្សអធិរាជចុងក្រោយរបស់ប្រទេសចិន ហើយនោះគឺជារាជវង្ស Qing ។ កាលណោះវានាំទៅដល់ការបង្កើតសាធារណរដ្ឋចិន។ បដិវត្តន៍បានឃើញការបះបោរជាច្រើន ហើយការបះបោរ និងចំណុចរបត់សំខាន់នៃចលនានេះគឺការបះបោរ Wuchang ដែលជាលទ្ធផលនៃការគ្រប់គ្រងខុសនៃចលនាការពារផ្លូវដែក។ សម័យកាលនោះ គេក៏មើលឃើញថា សាធារណរដ្ឋចិននៅតៃវ៉ាន់ (ឬ Formosa) និងសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិនម្នាក់ៗ ចាត់ទុកខ្លួនឯងថាជាអ្នកស្នងតំណែងពិត នៃបដិវត្ត Xinhai។
៥ តៃវ៉ាន់ទំនើប និង សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន

សាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន បានធ្វើឲ្យកងទ័ពជប៉ុនចុះចាញ់នៅដីគោក និងតៃវ៉ាន់ បន្ទាប់ពីសង្គ្រាមលោកលើកទី២ ហើយបន្ទាប់ពីនោះ គោលបំណងសំខាន់ គឺដើម្បីមើលថែការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចរបស់តៃវ៉ាន់។ មានគម្រោងអន្តរជាតិជាច្រើន បានចាប់ផ្ដើមនៅក្នុងដីគោក ហើយតៃវ៉ាន់ក៏បានអភិវឌ្ឍទៅជាមហាអំណាចពាណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិដ៏សំខាន់មួយ។ ក្រោយមកទៀត ក៏មានទុនបម្រុងរូបិយប័ណ្ណបរទេសខ្ពស់ បំផុតនៅទូទាំងពិភពលោក៕
ប្រែសម្រួល៖ សាង ស្រីល័ក្ខ
ចុចអាន៖រឿងសោកសង្រេងពីក្រោយបំណែកឆ្អឹង ប៉ាវចិន រាយប៉ាយពេញប្រទេស ដោយសារតែគេឈ្លានពានផ្នូរ

-
សន្តិសុខសង្គម១ សប្តាហ៍ ago
ភ្លៀងមួយមេធំ លាយឡំនឹងខ្យល់កន្ត្រាក់ បណ្ដាលឱ្យរលំដើមឈើសង្កត់លើរថយន្តមួយគ្រឿង
-
ជីវិតកម្សាន្ដ១ សប្តាហ៍ ago
តារាប្រុសល្បីឈ្មោះក្នុងវិស័យថតស្ពតពាណិជ្ជកម្ម ប៉ែន ចាន់សិទ្ធ ទទួលមរណភាពដោយរាគាពាធ
-
សន្តិសុខសង្គម២ ថ្ងៃ ago
អគ្គិភ័យឆេះផ្ទះអាជីវករលក់ដូរនៅក្រុងកំពង់ចាម ១៧ល្វែង សរុបជាទឹកប្រាក់ ជិត២លានដុល្លារ
-
ជីវិតកម្សាន្ដ៧ ថ្ងៃ ago
Model ដែលរងសម្តីមិនសមរម្យពី MC កីឡាម្នាក់ ចេញមកតបថា ការសុំទោសនោះមិនពេញលេញ
-
ព័ត៌មានអន្ដរជាតិ៤ ថ្ងៃ ago
យន្តហោះចម្បាំងកូរ៉េខាងត្បូង ច្រឡំដៃទម្លាក់គ្រាប់បែក៨គ្រាប់ លើទីតាំងពលរដ្ឋរស់នៅ
-
ព័ត៌មានអន្ដរជាតិ៦ ថ្ងៃ ago
ឈ្លោះគ្នាពេញសភាស៊ែប៊ី មានទាំងគប់គ្រាប់បែកផ្សែង ធ្វើឲ្យសមាជិកសភាម្នាក់ដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល
-
ព័ត៌មានអន្ដរជាតិ៥ ថ្ងៃ ago
អាល្លឺម៉ង់ ប្រកាសថា សព្វាវុធដែលខ្លួនបម្រុងទុកសម្រាប់ជួយអ៊ុយក្រែន គឺយកចេញអស់ពីឃ្លាំងហើយ
-
ចរាចរណ៍១ សប្តាហ៍ ago
បុរសម្នាក់ ស្លាប់ភ្លាមៗ ខណៈជិះម៉ូតូឆ្លងផ្លូវត្រូវរថយន្ត ១ គ្រឿង បុកពេញទំហឹង