ព័ត៌មានជាតិ
បែងចែកឲ្យដាច់របាំឬល្ខោនក្បាច់បុរាណខ្មែរ និងរបាំឬល្ខោនព្រះរាជទ្រព្យ
នៅប្រទេសកម្ពុជាមានពាក្យពីរម៉ាត់ សម្រាប់សំគាល់ទម្រង់សិល្បៈគឺទី១ របាំឬល្ខោនក្បាច់បុរាណខ្មែរ និងទី២ របាំឬល្ខោនព្រះរាជទ្រព្យ។
ឯពាក្យថារបាំនិងល្ខោននេះ ក៏បញ្ជាក់ពីភាពខុសគ្នាខ្លះៗនៃទម្រង់សិល្បៈ ក្នុងឱកាសសំដែងម្ដងៗផងដែរ។ នេះបើយោងតាមសៀវភៅឯកសារទស្សនីយភាពខ្មែរដែលរៀបចំចងក្រងដោយគណៈកម្មការស្រាវជ្រាវសិល្បៈវប្បធម៌ ដែលបានបោះពុម្ភផ្សាយកាលពីឆ្នាំ២០០៣។
ឧទាហរណ៍ជាក់ស្ដែង កាលណាទម្រង់ក្បាច់បុរាណសំដែងជាទ្រង់ទ្រាយជារបាំដាច់ៗតែឯង ដូចជារបាំជូនពរ របាំអប្សរា របាំទេពមនោរម្យជាដើម គេច្រើននិយមប្រើពាក្យថា របាំក្បាច់បុរាណខ្មែរឬរបាំព្រះរាជទ្រព្យ។ ប៉ុន្តែបើទម្រង់ដដែលនេះ សំដែងជាសាច់រឿងផ្សេងៗដូចជា រឿងរាមកេរ្តិ៍ រឿងព្រះជិនវង្ស រឿងព្រះកេតុមាលា ឬរឿងព្រះថោងនាងនាគជាដើម នោះគេច្រើននិយមហៅថា ល្ខោនព្រះរាជទ្រព្យ ឬល្ខោនក្បាច់បុរាណខ្មែរទៅវិញ។
យ៉ាងណាមិញចន្លោះឆ្នាំ ១៩៧០-១៩៧៥ ក្នុងរបបសាធារណៈរដ្ឋខ្មែររបស់ លន់ ណុល ដែលបានផ្តួលរំលំរបបរាជានិយម របាំព្រះរាជទ្រព្យដែលធ្លាប់ហៅពីមុនមក ហើយដែលស្ថិតជាប់នឹងព្រះរាជា ត្រូវគេប្តូរមកហៅថារបាំ ឬល្ខោនក្បាច់បុរាណវិញ ហើយបង្វែរការទទួលខុសត្រូវឱ្យមកនៅក្រោមសកលវិទ្យាល័យវិចិត្រសិល្បៈ ប៉ុន្តែទីតាំងហាត់រៀនផ្នែកបច្ចេកទេសរក្សាទុកនៅដដែល គឺហាត់នៅប្រាសាទច័ន្ទឆាយាក្នុងព្រះបរមរាជវាំង។
ឆ្នាំ ១៩៧៥-១៩៧៩ ពេលដែលរបបសាធារណៈខ្មែរដួលរលំទៅ របបប្រល័យពូជសាសន៍កម្ពុជា ប្រជាធិបតេយ្យឡើងមកកាន់អំណាច ពេលនោះរបាំក្បាច់បុរាណក៏ដូចជាទម្រង់សិល្បៈដទៃទៀតត្រូវគេលុបបំបាត់ចោលទាំងស្រុង ដោយយកលេសថាជាមរតកសិល្បៈសក្ដិភូមិ។ សិល្បករ សិល្បការិនីភាគច្រើនត្រូវកាប់សម្លាប់ អ្នកខ្លះត្រូវគេធ្វើទារុណកម្មសម្លាប់នៅគុកទួលស្លែង ដោយមានឯកសារនៅជាភស្តុតាងផង។
ឆ្នាំ ១៩៧៩-១៩៩៣ ក្រោយពីរបបប្រល័យពូជសាសន៏ដួលរលំទៅ ប្រទេសជាតិនិងប្រជាជនកម្ពុជាត្រូវបានសង្គ្រោះ ដោយរណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា របបសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា រួចប្តូរមករដ្ឋកម្ពុជាបានមកកាន់កាប់អំណាច ក្នុងរយៈកាលនេះសិល្បៈករ និងគ្រូចាស់ៗបន្តិចបន្តួចលើគ្រប់មុខជំនាញ ដែលសេសសល់ពីស្លាប់ បានខិតខំពីបាតដៃទទេដោយក្តីលំបាកលំបិនជាទីបំផុត ប្រឹងធ្វើឱ្យរស់ឡើងវិញនូវសិល្បៈគ្រប់ប្រភេទ ក្នុងនោះក៏មានរបាំក្បាច់បុរាណខ្មែរ ឬរបាំព្រះរាជទ្រព្យផងដែរ។
ក្រោយឆ្នាំ ១៩៩៣ ពោលគឺពេលដែលសង្គ្រាមស៊ីវិលត្រូវបានបញ្ចប់ដោយមានការបោះឆ្នោតគាំទ្រ ដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ ហើយប្រទេសជាតិវិលត្រឡប់មករករបបរាជានិយមវិញ របាំក្បាច់បុរាណនេះក៏ត្រូវបានគេនិយមហៅឈ្មោះទាំងពីរ គឺល្ខោន ឬ របាំក្បាច់បុរាណខ្មែរ និងល្ខោនឬរបាំព្រះរាជទ្រព្យរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ។
ចំពោះប្រភពនិងកាលបរិច្ឆេទកំណើតនៃទម្រង់សិល្បៈរបាំ ឬល្ខោននេះ នៅលើទឹកដីកម្ពុជាវិញ មិនមានឯកសារណា និយាយប្រាប់ឱ្យបានច្បាស់ប្រាកដប្រជាថាកើតនៅខែណា ឬឆ្នាំណាទេ?។ ប៉ុន្តែតាមការសិក្សាស្រាវជ្រាវ ដោយពឹងផ្អែកទៅលើការគាស់កកាយរកវត្ថុបុរាណ សិក្សាពីរូបចម្លាក់តាមប្រាសាទបុរាណនានា ការសិក្សាសិលាចារឹក និងការសិក្សាអំពីទំនៀមទម្លាប់ប្រពៃណីផ្សេងៗ នាំឱ្យយើងមានការចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំង ហើយសន្និដ្ឋានថា ទម្រង់សិល្បៈក្បាច់បុរាណប្រហែលជាយោនយកកំណើត នៅលើទឹកដីនៃប្រទេសកម្ពុជាតាំងពីសម័យនគរភ្នំ (ស.វ ទី១ ដល់ ស.វ ទី៦ នៃគ.ស) មកម៉្លេះ៕
អូម៉ង់-វៀតណាម ពិចារណាវិនិយោគលើវិស័យកសិកម្ម ការកែច្នៃម្ហូបអាហារ និងថាមពលបៃតង នៅកម្ពុជា
កំណើនកម្ដៅក្នុងប្រទេសថៃឈានដល់កម្រិតគ្រោះថ្នាក់ដល់សុខភាព
ប៉េរូដាក់ប្រទេសក្នុងគ្រាអាសន្ន៣០ថ្ងៃនិងពង្រាយកងទ័ព ខណៈអំពើហិង្សាកើនឡើង
Mbappe ប្តេជ្ញាជួយ R.Madrid សម្រេចរឿងធំមួយក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រក្លិបមិនធ្លាប់ធ្វើបាន
អេស្ប៉ាញជួបគ្រោះទឹកជំនន់ភ្លាមៗប៉ះពាល់ផ្ទះរាប់រយខ្នង និងជម្លៀសប្រជាជនចេញដោយបង្ខំ
ព្រះតេជគុណ ជួន កក្កដា គ្រោងលាចាកសិក្ខាបទនៅព្រឹកនេះ
គម្រោង បុរី ឡេង ណាវ៉ាត្រា 6A គិតត្រឹមថ្ងៃនេះ បានសាងសង់ដោះស្រាយ នឹងបញ្ចប់សរុប 3172 ផ្ទះហើយ
លោក ត្រាំ នឹងបញ្ចេញឯកសារសម្ងាត់ចំនួន ៨០ ០០០ទំព័រ ពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងក្ដីធ្វើឃាតលោក Kennedy
ពូទីន ព្រមឈប់បាញ់តែលើសំណង់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងរោងចក្រថាមពលអ៊ុយក្រែន ប៉ុណ្ណោះ
កង្វះបុគ្គលិកនៅរដ្ឋបាលក្រុងស្រុក៖ សម្ដេចធិបតី ឱ្យផ្ទេរចេញពីមន្ទីរក្រសួងស្ថាប័ន ក្រោមរូបភាពស្ម័គ្រចិត្ត
-
KPT+៣ ថ្ងៃ agoតំបន់កោះដ៏ពេញនិយមសម្រាប់សកម្មភាពកម្សាន្ត របស់ខេត្តកោះកុង
-
ព័ត៌មានជាតិ១ ថ្ងៃ agoអាមេរិកគ្រោងដាក់កម្ពុជាក្នុងបញ្ជីលឿង៖សម្ដេចតេជោ ថាជាសិទ្ធិរបស់គេ គ្មានអ្វីត្រូវខ្វល់ តែត្រូវកសាងប្រទេសឱ្យខ្លាំង
-
ព័ត៌មានជាតិ១ ថ្ងៃ agoពីឆ្នាំ២០០៩ ដល់បច្ចុប្បន្ន ឥស្សរជនជាន់ខ្ពស់៥រូប ត្រូវបានតម្លើងឋានន្តរសក្ដិ ថ្នាក់នាយឧត្តមសេនីយ៍ផុតលេខ ផ្កាយមាស៥
-
សន្តិសុខសង្គម៥ ថ្ងៃ agoម្ចាស់ប្រេនសម្រស់ធារ៉ា ត្រូវសមត្ថកិច្ចឃុំខ្លួន ពាក់ព័ន្ធការកែច្នៃគ្រឿងសំអាងគ្មានច្បាប់អនុញ្ញាត
-
ព័ត៌មានអន្ដរជាតិ៧ ថ្ងៃ agoមេដឹកនាំអាស៊ី ៤រូប ដែល ICC ចេញដីកាចាប់ខ្លួន ជុំវិញបទឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ
-
ព័ត៌មានជាតិ៥ ថ្ងៃ agoសម្តេចធិបតី៖ ឧកញ៉ា ១៤០រូប ត្រូវបានលុបឈ្មោះចេញ ក្នុងនោះមានឧកញ៉ាខ្លះប្រព្រឹត្តបទល្មើស
-
សន្តិសុខសង្គម៤ ថ្ងៃ agoBreaking News៖ អគ្គិភ័យកំពុងឆេះនៅផ្លូវសឡា សង្កាត់ស្ទឹងមានជ័យទី១
-
ព័ត៌មានជាតិ៥ ម៉ោង agoព្រះតេជគុណ ជួន កក្កដា គ្រោងលាចាកសិក្ខាបទនៅព្រឹកនេះ