តើគេធ្វើដូចម្តេច ដើម្បីដឹងពីកំណើនសេដ្ឋកិច្ច?

កំណើនសេដ្ឋកិច្ច ត្រូវបានសេដ្ឋវិទូប្រើសម្រាប់សម្គាល់ពីភាពរីកចម្រើននៃសេដ្ឋកិច្ចជាតិមួយបើធៀបនឹងឆ្នាំកន្លងទៅ។ គេអាចដឹងពីកំណើនសេដ្ឋកិច្ចបានតាមរយៈការគណនារកអត្រាកំណើនផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបរបស់ប្រទេសមួយ(GDP growth rate) នៅឆ្នាំបច្ចុប្បន្ន ដោយប្រើថ្លៃទំនិញបច្ចុប្បន្ន (Nominal GDP) ឬតាមថ្លៃនៅឆ្នាំគោល(Real GDP)។ ដើម្បីអាចរកកំណើនGDPបាន ដំបូងគេត្រូវដឹងពី GDP ថាតើមានចំនួនប៉ុន្មានសិន។ ដើម្បីអាចដឹងថា តើផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប ឬGDP មានទំហំប៉ុន្មាន? គេអាចប្រើវិធីសាស្ត្រចំនួន៣ដើម្បីរកវា គឺទី១. តាមរយៈការគណនារកចំណាយសរុប, ទី២. ការគណនាតាមចំណូលសរុប និងទី.៣ តាមរយៈផលបូកតម្លៃបន្ថែម។

ផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប(GDP) គឺសំដៅដល់ទំហំផលិតផលដែលសម្រេចបានក្នុងប្រទេសមួយ​ក្នុងកំឡុង​ពេលជាក់លាក់ណាមួយ ដែលជាទូទៅគឺក្នុងរយៈពេល១ឆ្នាំ។ ម៉្យាងទៀត សេដ្ឋវិទូ ច្រើនប្រើReal GDP នៅក្នុងការគណនារកអត្រាកំណើននេះ។

នៅក្នុងចំណោមវិធីសាស្ត្រដែលសេដ្ឋវិទូប្រើ ដើម្បីគណនាទំហំរបស់ GDP គឺភាគច្រើនប្រើវិធីគណនារក​ចំណាយ​សរុបប្រចាំឆ្នាំ។ តាមយន្ដការចំណាយរបស់មនុស្សម្នាក់នឹងក្លាយជាចំណូលរបស់មនុស្សម្នាក់ទៀត នោះគេអាចរក​ទំហំផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបតាមរយៈសមីការសាមញ្ញមួយនោះគឺ GDP = C + I + G + NX ដែល៖

– C គឺមានន័យថា ជាចំណាយសរុបរបស់អ្នកប្រើប្រាស់ ដែលជាទូទៅ គេអាចដឹងតាមរយៈការពិនិត្យមើលទំហំ​នៃការទិញទំនិញ​ប្រើស់ប្រាដែលមានរយៈពេលវែង ខ្លី និងសេវាកម្មផ្សេងៗ របស់អ្នកប្រើប្រាស់ចុងក្រោយ។

– I គឺតំណាងឲ្យការវិនិយោគសរុបក្នុងស្រុក នៅពេលដែលសហគ្រាសមានការចំណាយបន្ថែម​ទៅលើការទិញ​ឧបករណ៍ថ្មីក្នុងគោលបំណងបង្កើតទំនិញប្រើប្រាស់ថ្មី ដើម្បីពង្រីកអាជីវកម្ម ឬផលិតភាពការងារ។ នៅក្នុងនោះ​ក៏មានរួមចំណែកដោយការវិនិយោគថេរ ឬការសាងសង់សំណង់ថ្មីៗជាដើម។

– G គឺតំណាងឲ្យការចំណាយសរុបរបស់រដ្ឋាភិបាល ឧទាហរណ៍៖ ការចំណាយលើការសាងសង់ស្ពាន ថ្នល់ សាលារៀន ចំណាយលើប្រព័ន្ធអប់រំ ចំណាយសាធារណៈផ្សេងៗ។

– ចំណែកចុងក្រោយ គឺ NX សំដៅដល់ទំហំនៃការនាំចេញសុទ្ធ ដែលអាចមានទំហំវិជ្ជមាន និងអវិជ្ជមាន។ ការនាំចេញសុទ្ធនេះ គឺស្មើនឹង ការនាំចេញសរុប ដក ការនាំចូលសរុប។ ឧទាហរណ៍៖ កម្ពុជានាំចេញអង្ករទៅពិភព​លោកបាន ១ពាន់លានដុល្លារ ហើយនាំចូលនូវសម្ភាៈប្រើប្រាស់អស់ ៥០០លានដុល្លារ ដូច្នេះ ទំហំនាំចេញសុទ្ធស្មើ ៥០០លានដុល្លារត្រូវបានបូកចូលក្នុងGDP។

ឧបមាថា Real GDP ឆ្នាំ២០១៩ មានចំនួន ១៥លានដុល្លារ ហើយReal GDP ឆ្នាំ២០២០ មានចំនួន​១៦.០៥ពាន់លានដុល្លារ។ ដូច្នេះកើនGDP ឬកំណើនសេដ្ឋកិច្ចនៅឆ្នាំ២០២០គឺ ស្មើនឹង (១៦.០៥-១៥)/១៥=០.០៧ ឬ៧% ។ តួលេខនេះប្រាប់យើងថា ប្រទេសនេះ មានកំណើនផលិតផល(គិតជាទម្រង់រូបិយបណ្ណ)កើន៧% បើធៀបនឹងឆ្នាំចាស់។

ឧទាហរណ៍មួយទៀត ប្រសិនបើសេដ្ឋកិច្ចឆ្នាំ២០១៩ផលិតបាន១៥ពាន់លានដុល្លារ ហើយឆ្នាំ២០២០ផលិត​បាន១៥ពាន់លានដុល្លារដដែលនោះមានន័យថាកំណើនសូន្យ។ ប្រសិនបើឆ្នាំ២០២០ផលិត​បានតែ១៣.៩៥​ពាន់លានដុល្លារ នោះកំណើនឆ្នាំ២០២០នឹងមានសញ្ញាអវិជ្ជមាន៧% (-7%) បើធៀបនឹងឆ្នាំ២០១៩។ ប្រសិនបើឆ្នាំ២០២១ផលិតបានចំនួន ១៤.៩២ពាន់លានដុល្លារ នោះកំណើនឆ្នាំ២០២១កើន៧%​វិញ​ បើធៀប​នឹងឆ្នាំ២០២០។ ប៉ុន្ដែនៅតែទាបជាងផលិតផលឆ្នាំ២០១៩ដដែល។ តួលេខកំណើនដែលល្អ បើទោះបីជា១% ឬ៥%ក៏ដោយ លុះត្រាតែតួលេខនោះត្រូវបានធៀបជាមួយនឹងមូលដ្ឋានដែលរឹងមាំ ឬជាមូលដ្ឋានល្អ។ ឧទារហណ៍ សេដ្ឋកិច្ចអាមេរិកជាមធ្យមមានកំណើនគឺ៣% ឬតិចជាង៣% តែតួលេខត្រូវបានធៀបជាមួយនឹងឆ្នាំមូលដ្ឋានដែលរឹងមាំ។

ជាទូទៅ គេប្រើពាក្យថា កំណើនសេដ្ឋកិច្ច(Economic growth rate) គឺមិនមែនសំដៅ លើភាពមានបាន ឬទ្រព្យសម្បត្ដិរបស់ជាតិមួយទាំងស្រុងនោះទេ ហើយវារឹតតែមិនអាចបញ្ជាក់បានពីសុខុមាលភាពរបស់ប្រជាជនផងដែរ ពោលវាគ្រាន់តែអាចបញ្ជាក់ថា ប្រសិនបើប្រទេសមួយដែល មានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចខ្ពស់ គឺមានឱកាសច្រើន​សម្រាប់​ចាកផុតពីភាពក្រីក្រ និងទទួលបាននូវការអភិវឌ្ឍលឿនរហ័ស។ បើនិយាយឲ្យចំទៅពាក្យថា កំណើនសេដ្ឋកិច្ច គឺសំដៅដល់សកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសនោះថា តើមានភាពសកម្មប៉ុន្មាន? ពោលគឺ គេមិនអាចសន្មត់បានថា ប្រទេសដែលមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចខ្ពស់ជាប្រទេសអ្នកមាននោះទេ យើងអាចនិយាយបានថា កំណើនខ្ពស់ តែផលិត​ផលតិច ឬកំណើនទាប តែផលិតផលច្រើន។ ម៉្យាងដោយសារតែវាមានកត្ដាជាច្រើនផ្សេងទៀត ដែលចូល​រួមក្នុងការកសាងកំណើននេះ។

កំណើនសេដ្ឋកិច្ច( Economic Growth) គឺសំដៅដល់ការកើនឡើងនៃកំណើនរបស់ផលិតផលដែលមានទំនិញ និងសេវា ដែលបានផលិតក្នុងប្រទេសមួយ រយៈពេលកំណត់ជាក់លាក់មួយ។ កំណើននេះ អាចកើតឡើង ដោយសារតែ​មានការចូលរួមពីការទទួលបានចំណេះដឹង និងជំនាញបន្ថែមរបស់កម្មករ ផលិតករ ការបង្កើនចំនួនកម្មករ ការបង្កើន​ចំនួនផលិត ឬការប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាជាដើម។ វាក៏អាចកើនឡើងដោយសារតែកំណើននៃការនាំចេញ ឬការវិនិយោគ​នៅក្នុងប្រទេសនោះផងដែរ។

សរុបមក គេអាចពិនិត្យមើលពីអត្រាកំណើនសេដ្ឋកិច្ច​តាមរយៈការគណនា​ពីកំណើន​នៃផលិតផលក្នុងស្រុក​សរុបរបស់ប្រទេសនោះពីមួយឆ្នាំ ទៅមួយឆ្នាំ៕