សត្វ​ស្លាប​នៅ​​ប្រទេស​កម្ពុជា​មាន​ជាង ៦០០ ប្រភេទ ១៦ តំបន់​​ ​សំបូរ​សត្វ​ស្លាប​​រស់នៅ​ច្រើន

សត្វស្លាប​ចំនួន ៦៣២ ប្រភេទ ត្រូវបានកត់ត្រាក្នុងបញ្ជី​ឈ្មោះ​សត្វស្លាបនៃប្រទេសកម្ពុជា។ នេះបើ​យោង​តាម​សៀវភៅ​សត្វ​ស្លាប​កម្ពុជា​ ដែល​បាន​ស្រាវជ្រាវ​ចងក្រង​ដោយ​ក្រសួង​បរិស្ថាន ដែល​បាន​បោះពុម្ព​ចេញ​ផ្សាយ​កាល​ពី​ឆ្នាំ ២០២១។

ការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពឆ្នាំ ២០២០ សត្វស្លាបនៅ​ប្រទេសកម្ពុជា​ត្រូវបានកំណត់ និង​បែងចែក​ស្ថានភាព​អភិរក្សដូចខាងក្រោម៖

-ប្រភេទជិតផុតពូជបំផុត ( CR ) ចំនួន ០៩ ប្រភេទ
-ប្រភេទជិតផុតពូជ ( EN ) ចំនួន ១៥ ប្រភេទ
-ប្រភេទកំពុងទទួលរងការគំរាមកំហែង ( VU ) ចំនួន១៦ ប្រភេទ
-ប្រភេទជិតទទួលរងការគំរាមកំហែង ( NT ) ចំនួន ៤១ ប្រភេទ
-ប្រភេទរងគ្រោះតិចតួច ( LC ) ចំនួន ៥៥០ ប្រភេទ
-ប្រភេទពុំមានទិន្ន័យគ្រប់គ្រាន់ ( DD ) ចំនួន ០១ ប្រភេទ

កម្ពុជាគឺជាប្រទេសមួយ សំបូរទៅដោយព្រៃឈើគ្រប់ប្រភេទ ដែលផ្តល់ជម្រកដល់ប្រភេទសត្វស្លាប​សំខាន់ៗ​ជាច្រើន។ ​វត្តមាននៃទីជម្រកទាំងនោះ​បាន​ប្រែក្លាយប្រទេសកម្ពុជា គឺជាប្រទេស​ដ៏​សំខាន់​សម្រាប់​ផ្ដល់​ទីជម្រកដល់ប្រភេទសត្វស្លាបដែលកំពុងទទួលរងការ​គំរាមកំហែង ​ក្នុង​ទិស​ដៅដើម្បីអភិរក្សប្រភេទសត្វព្រៃ​ទាំងនេះ​ទៅថ្ងៃអនាគត។

ការគំរាមកំហែងទៅលើប្រភេទសត្វស្លាបនៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ចម្បង​មាន ២ ករណី៖

ការបរបាញ់ ការ​ទាក់​ចាប់ ប្រមូល​យកពងកូន៖ សត្វស្លាបជាច្រើន​ប្រភេទ​នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ត្រូវបាន​គេ​បរ​បាញ់​ធ្វើជាអាហារ និង​ធ្វើ​ពាណិជ្ជកម្ម ជាពិសេស​គឺពពួកសត្វស្លាប​ទឹកធំៗ និងសត្វស្លាប​ព្រៃ​សំខាន់ៗ​ដូចជា ត្រដក់ រនាល ក្រៀល ប្រវឹក សេកសោម​ សារិកាកែវវង​ជាដើម ឬ ត្រូវ​បា​នគេ​ប្រមូល​យក​ពង​កូន​ចេញ​ពី​សំបុក។ ប្រសិនបើសកម្មភាពនេះនៅតែបន្ត ប្រភេទ​សត្វស្លាបទាំងនេះ​នឹងត្រូវពិបាកស្រោចស្រង់ ហើយ​អាច​នឹង​ផុតពូជ។

-ការបំផ្លាញទីជម្រក៖ បណ្ដាប្រភេទសត្វជាច្រើន ត្រូវបានគំរាមកំហែង​នឹងអាចឈានទៅរក​ការផុត​ពូជ​នៅក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា ដោយសារ​ការបំផ្លាញ​ទីជម្រក​របស់​វា។ ដូចជា​ការបំផ្លាញ​ទីជម្រក​ព្រៃ​លិច​ទឹក ចំពោះ​សត្វ​ស្លាបព្រៃ​ដែល​ពងនៅក្នុងរន្ធឈើ​ធំៗដូចជា កេងកង ត្រសេះ សារិកាកែវ ដែល​ក្រោយ​ពីការកាប់​ព្រៃឈើ​អស់ វាមិនអាច​មានដើមឈើ​តទៅទៀត​សម្រាប់​ពងកូន​ឡើយ ហើយ​វា​នឹង​អាច​ផុតពូជ។ ស្រដៀងគ្នា​នេះ​ដែរ បញ្ហា​ប្រឈម​មុខ​ជាមួយ​សត្វស្លាបទឹក គឺ​ការបាត់បង់​តំបន់​ដី​សើម ដោយសារ​ការអភិវឌ្ឍន៍ហួសកំរិត។

នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាមានតំបន់​សំខាន់ៗ​ចំនួន ១៦ ទីតាំង ដែលអាច​អង្កេតសត្វ​ស្លាប​ទាំងឡាយ​បាន​ដូចជា៖

១– តំបន់ខ្ពង់រាបភាគ​ខាងជើង៖ ភាគច្រើន​ជាតំបន់ព្រៃ​ល្បោះ ក្រៅពី​នេះ​មានព្រៃ​ពាក់កណ្ដាល ស្រោង និង​ព្រៃស្រោង​គឺជា​តំបន់​ទេសភាព​តែមួយគត់ ដែល​នៅសេសសល់​ធំបំផុតក្នុងបណ្តា​ប្រទេស​នៅ​ឥណ្ឌូចិន​ភាគ​ខាងត្បូង និង​ប្រទេសថៃ។ តំបន់នេះ​ទ្រទ្រង់ប្រភេទសត្វស្លាប​សំខាន់ៗ​ជា​ច្រើន ដែលត្រូវអភិរក្សក្នុងតំបន់​រួមមាន ប្រភេទ​ត្រយង​យក្ស ត្រយង​ចង្កឹះកស ត្មាត​ទាំង​បីប្រភេទ (ត្មាត​ភ្លើង ត្មាតផេះ ត្មាត​ត្នោត) អង្កត់ខ្មៅ ត្រដក់​ធំ ត្រដក់​តូច ក្រៀល ទាព្រៃ​ស្លាបស ពពូល​ទឹក និង​ក្ងោក​ជាដើម ដែលសត្វ​ទាំងនេះ​ភាគច្រើន​ពង​កូននៅក្នុងតំបន់​នេះតែម្តង។

២– តំបន់ព្រៃលិចទឹក​បឹងទន្លេសាប៖ ជាតំបន់​ដ៏ល្អបំផុត​សម្រាប់​ប្រភេទ​សត្វស្លាបទឹក ភាគច្រើន​មក​រក​ស៊ី និង​ពងកូន​នៅតំបន់​នេះ​ដែលព័ទ្ធជុំវិញទៅ​ដោយព្រៃលិចទឹក។ តំបន់​នេះ​បង្កើត បាន​ជា​តំបន់​សំខាន់បំផុត​ក្នុងភូមិភាគអាស៊ីអាគ្នេយ៍ សម្រាប់​ប្រភេទសត្វស្លាបទឹកធំៗ ពងកូន ដែល​ប្រភេទ​ទាំងនេះ​ភាគច្រើនទទួលរងការគំរាមកំហែងក្នុងពិភពលោករួមមាន៖ ទុង​ប្រផេះ ត្រដក់ធំ ត្រដក់តូច រនាល​ពណ៌ រនាលស ស្មោញ ពពូលទឹក និង​អកត្រីក្បាល​ប្រផេះ។

៣– តំបន់ទំនាបវាលស្មៅលិចទឹកបឹងទន្លេសាប៖ ក្រៅពីតំបន់ព្រៃលិចទឹក​បឹងទន្លេសាប តំបន់ទំ នាប​វាលស្មៅ​លិចទឹកបឹងទន្លេសាប​ដែលនៅជុំវិញបឹង និងព្រៃគុម្ពោតលិចទឹក​តាមរដូវកាល ព្រម​ទាំង​វាលស្រែ តំបន់​ទាំងនេះមានសារៈសំខាន់​ណាស់ ដែល​ផ្តល់ទីជម្រកសម្រាប់ពពួក​សត្វស្លាប ដែល​កំពុង​ទទួលរងការគំរាមកំហែងមួយចំនួន និងជាតំបន់សម្រាប់សត្វស្លាបទាំង​នេះរកចំណី ពង​កូន​ទៀត​ផងដូចជា៖ សត្វខ្សឹប ឬ ទ្រមាក់​អណ្តើក ចាបដូនតា​ស្មៅម៉ាន់ជូរ (Manchurian Reed-warbler ជា​ប្រភេទ​ទេសន្តរប្រវេសន៍) និង​ឥន្ទ្រីយជាដើម។

៤– ផ្លូវទឹកទន្លេមេគង្គ៖ ផ្លូវទឹកទន្លេមេគង្គ និងដៃរបស់វា​ចាប់ពីព្រំដែនឡាវ និងព្រំដែនវៀតណាម ចុះមក​គឺជាតំបន់ដែលមានទីជម្រកដ៏​ល្អដូចជា វាលខ្សាច់​លិចទឹកតាមរដូវកាល គ្រួស និង​ផ្ទាំង​ថ្ម​ដែល​មានរុក្ខជាតិដុះ ហើយបានផ្តល់អំណោយផល​ដ៏ល្អសម្រាប់ប្រភេទសត្វស្លាប​មួយ​ចំនួនរស់នៅ និង​ពងកូនរួមមាន៖ ខ្ទប់ដី​មេគង្គលើ រំពេពោះខ្មៅ ជង្គង់ក្រាស់ចំពុះខ្មៅ រំពេទន្លេ ត្រចៀក​កាំ​ខ្មៅ​កន្ទុយឆែក ត្រដេវ​វិចទន្លេ។

៥- តំបន់​ជួរភ្នំភូមិ​ភាគឦសាន៖ តំបន់​ខ្ពង់រាបទាំងនេះ​គ្របដណ្តប់ទៅដោយ​ព្រៃស្រោង និង ពាក់​កណ្តាល​ស្រោង ជាពិសេស ខេត្តរតនៈគិរី និងមណ្ឌលគិរី។ ប្រភេទសត្វស្លាបសំខាន់ៗ ដែល​ទទួល​ការ​គំរាមកំហែង​នៅលើពិភពលោកក្នុងតំបន់នេះ​ដូចជា៖ ទទា​ទ្រូង​លឿង ប៉ាក់ខ្ញៀវ​ពោះបង្កង់ និង​មាន់​ទោប្រផេះបៃតង (Germain’s Peacock Pheasant) ជាដើម។

៦– តំបន់ព្រៃកោងកាង​មាត់ពាម៖ ជាតំបន់មាន​ព្រៃកោងកាង និងតំបន់វាលភក់​ដែលទទួលទឹក

ជំនោរ​នាច ស្ថិតនៅតាមបណ្តោយឆ្នេរសមុទ្រ​កម្ពុជា។ សារៈសំខាន់នៃតំបន់ទាំងនេះ គឺជាទី ជម្រក​របស់ពពួក​សត្វស្លាបសមុទ្រ ដែលភាគច្រើន​ជាប្រភេទទេសន្តរប្រវេសន៍ តំបន់ទាំង នេះ​ក៏អាច​ជាជម្រក​ពងកូនរបស់ពពួក​រនាលសផងដែរ។

៧– តំបន់​កោះក្នុងសមុទ្រ៖ តំបន់កោះមួយចំនួន​នៅក្នុងសមុទ្រ​បានផ្ដល់ជាកន្លែង​ពងកូនដ៏សំខាន់ សម្រាប់​សត្វស្លាបសមុទ្រ ដូចជា​ពពួក៖ សត្វក្បាលធំឆ្នេរសមុទ្រ ព្រាបកោះ ព្រាបស−ខ្មៅ និង​ពពួក​រំពេ​ផ្សេងៗទៀត។

៨– តំបន់ជួរភ្នំក្រវាញ៖ តំបន់ព្រៃស្រោងខ្ពង់រាប​នៃជួរភ្នំក្រវាញ ដូចជាភ្នំដំរីនៅភាគនិរតីនៃប្រទេស

ដែល​ត្រូវបានការ​ចាប់អារម្មណ៍​យ៉ាងខ្លាំងក្នុងពេលថ្មីៗនេះ អំពី​វត្តមានសត្វស្លាប​សំខាន់ៗ តំបន់​នេះ​។ មានសត្វស្លាបពីរប្រភេទ ដែលជាប្រភេទស្ថានិក រស់នៅក្នុងតំបន់ជួរភ្នំ ក្នុង នេះគឺ មាន់ក្រិច ឬ ក្រូច​សំពៅ និង ចកវ៉ក​កម្ពុជា (Cambodian Laughingthrush)។

តំបន់សំខាន់ៗផ្សេងទៀត៖

៩ – ឧទ្យានជាតិព្រះសីហនុ«រាម»
១០ – ឧទ្យានជាតិ​ព្រះមុនីវង្ស«បូកគោ»
១១ – ឧទ្យានជាតិ​ព្រះសុរាម្រិត​កុសមៈ «គិរីរម្យ»
១២ – តំបន់ការពារទេសភាព​អាងត្រពាំងថ្ម
១៣ – តំបន់​ទន្លេមេគង្គលើ
១៤ – តំបន់​វាលភក់​បាសិត
១៥ – តំបន់វាលភក់បាសាក់
១៦ – តំបន់ឧទ្យានជាតិព្រះជ័យវរ្ម័ន-នរោត្តម «ភ្នំគូលែន»