សហជីព កម្មករ និងពលរដ្ឋ រំភើបរីករាយយ៉ាងខ្លាំងចំពោះក្រមាខ្មែរមានអាយុរាប់រយឆ្នាំ ត្រូវបានចុះបញ្ជីជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អរូបី

ភ្នំពេញ​ ៖ សហជីព កម្មករ និងប្រជាពលរដ្ឋ មានមោទនភាព និងរំភើបរីករាយយ៉ាងខ្លាំង ក្រោយពីក្រមាខ្មែរដែលមានអាយុកាលរាប់រយឆ្នាំ ត្រូវបានអង្គការយូណេស្កូ(UNESCO) ចុះបញ្ជីជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អរូបីទី៧របស់កម្ពុជាសម្រាប់មនុស្សជាតិ ខណៈអំពាវនាវឱ្យមហាជនជួយគាំទ្រផលិតផលដែលកើតចេញពីស្នាដៃកូនខ្មែរ។

លោក សំ សឿន ប្រធានសហជីពលកម្មជាតិកម្ពុជា(NLC)បានថ្លែងថា៖«បន្ទាប់ពីខ្ញុំបានទទួលដំណឹងនេះ ខ្ញុំសប្បាយរីករាយ ហើយរំភើបគ្មានអ្វីប្រៀប ហើយពិតជាអរគុណខ្លាំងណាស់ចំពោះសម្ដេចបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត រួមទាំងក្រុមការងារក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈដែលបានខ្នាស់ខ្នែងក្នុងការរៀបចំបញ្ជីឈ្មោះក្រមាខ្មែរយើងឱ្យបានចូលជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អរូបីនៃមនុស្សជាតិ»។

លោកបន្តថា ក្រមាគឺជាអត្តសញ្ញាណជាតិ និងជាវត្ថុដ៏មានសារៈសំខាន់មិនអាចខ្វះបានក្នុងជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់ប្រជាជនខ្មែរទាំងថ្នាក់ដឹកនាំ និងប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់ស្រទប់វណ្ណៈ។ ក្នុងសង្គមខ្មែរ ក្រមាត្រូវបានប្រើប្រាស់យ៉ាងទូលំទូលាយគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ ហើយស្ទើរតែគ្រប់ពេល និងនៅគ្រប់ទីកន្លែង។

លោក សំ សឿន បន្ថែមថា ក្រៅពីការប្រើប្រាស់ទូទៅ ក្រមា ក៏ត្រូវគេប្រើប្រាស់សម្រាប់ពានា ឬបង់កចូលរួមក្នុងពិធីបុណ្យជាតិនិងសាសនា, ប្រើជាតង្វាយ ឬសំណែនក្នុងកិច្ចពិធី, ប្រើជាជំនូនដល់ចាស់ទុំ ឬញាតិមិត្តប្រើជាចំណងដៃ និងវត្ថុប្រចាំចិត្តរវាងគូសង្សារ ឬប្តីប្រពន្ធជាដើម។

លោក ឡេវ សំអាន អាយុ ៣៨ឆ្នាំជាកម្មកររោងចក្រនៅភ្នំពេញបាននិយាយថា៖«ខ្ញុំពិតជាមានមោទនភាពខ្លាំងណាស់ដែលសម្ដេចបវរធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត ដែលជាថ្នាក់ដឹកនាំរបស់យើងបានគិតគូ យកចិត្តទុកដាក់ទៅលើការថែទាំសម្បត្តិវប្បធម៌ជាតិរបស់យើង»។

លោកបានអំពាវនាវដល់ប្រជាពលរដ្ឋផ្សេងទៀតជួយគាំទ្រក្រមាខ្មែរដែលជាផលិតផលកេរតំណែលវប្បធម៌បន្សល់ពីដូនតាខ្មែររាប់ពាន់ឆ្នាំ ហើយឥឡូវកំពុងល្បីដល់បរទេស ព្រោះមានការទទួលស្គាល់ពីអង្គការយូណេស្កូ។

លោក ឈឺន គង្គា អាយុ ២៣ឆ្នាំជាប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅភ្នំពេញបាននិយាយថា៖«នៅពេលខ្ញុំទៅស្រុកម្ដងៗ គឺអាកាសធាតុត្រជាក់ ជាទូទៅខ្ញុំក៏ប្រើក្រមាដែរ ជំនួសឱ្យការប្រើកន្សែង។ សម្រាប់ខ្ញុំ ពេលប្រើក្រមាក៏ជាគ្រឿងលម្អដែរ មើលទៅសមជាខ្មែរ ដែលក្រមាជាអត្តសញ្ញាណ និងជាមរតកវប្បធម៌ខ្មែរយើង។ ខ្ញុំប្រើក្រមា ដើម្បីជូតខ្លួនជំនួសការប្រើកន្សែងពោះគោ ទោះជានៅទីណា ក៏ខ្ញុំដាក់ក្រមាទៅតាមដែរ ព្រោះសម្រាប់ពេលងូចទឹកតាមផ្លូវ»។

ក្នុងនាមលោកជាប្រជាជនកម្ពុជាដែលជាអ្នកនិយមប្រើប្រាស់ក្រមាខ្មែរផងនោះបានបង្ហាញពីមោទនភាព ដែលជាវត្ថុប្រពៃណី វប្បធម៌ដ៏ផូផង់របស់កម្ពុជា ហើយថែមទាំងបានចុះក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អរូបីទី៧របស់កម្ពុជាសម្រាប់មនុស្សជាតិផងដែរ។

លោក ទុយ កុសល អាយុ ៤៣ឆ្នាំបាននិយាយថា៖«ខ្ញុំបានប្រើប្រាស់ក្រមាខ្មែរជាយូរមកហើយមិនថា ខ្ញុំនៅស្រុកកំណើត ឬក៏មករស់នៅភ្នំពេញនោះទេ ហើយពេលខ្ញុំទៅចូលពិធីបង្គលការមិត្តភក្ដិ ក៏មានខាងដើមការគេចែកឱ្យយើងដែរ។ ខ្ញុំគិតថា ល្អណាស់ យើងរួមគ្នាគាំទ្រផលិតផល ព្រោះបើយើងគាំទ្រ បងប្អូនយើងអ្នកតម្បាញក្រមា ក៏ពួកគាត់មានការងារធ្វើដែរ»។

ការដាក់បញ្ជូលក្រមាក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អរូបីនៃមនុស្សជាតិរបស់អង្កការយូណេស្កូនាពេលនេះ លោកថា វាពិតជាស័ក្កិសមបំផុតក្នុងការលើកតម្កើងកិត្យានុភាពនៃកម្ពុជាលើឆាកអន្តរជាតិ និងការលើកតម្កើងនូវមរតកវប្បធម៌ខ្មែរ បង្ហាញនូវអ្វីដែលជារបស់កម្ពុជា ដើម្បីឱ្យពិភពលោកស្គាល់ និងជាសម្បត្តិដែលត្រូវថែរក្សាការពារ ដូចទៅនឹងសម្បត្តិវប្បធម៌ទាំងរូបី និងអរូបី ដែលបានចុះបញ្ជីនាពេលកន្លងមក។

«ក្រមា» ជាមរតកអរូបីមួយក្នុងចំណោមមរតកអរូបីចំនួន ៦ផ្សេងទៀត ដែលកម្ពុជាបានដាក់បញ្ចូលក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌអរូបីនៃមនុស្សជាតិរបស់អង្គការយូណេស្កូនាពេលកន្លងមកមានដូចជា របាំព្រះរាជទ្រព្យ ល្ខោនស្រមោលស្បែកធំ ល្បែងទាញព្រ័ត្រ ចាប៉ីដងវែង ល្ខោនខោលវត្ដស្វាយអណ្ដែត និងគុនល្បុក្កតោ។

ដោយឡែក ចាប់តាំងពីកម្ពុជាបានចូលជាសមាជិករបស់អង្គការយូណេស្កូមក កម្ពុជាបានចុះបញ្ជីនូវសម្បតិ្តបេតិកភណ្ឌរូបីចំនួន៤, សម្បតិ្តបេតិកភណ្ឌអរូបីសរុបចំនួន៧ និងបញ្ជីស្មារតីចងចាំនៃពិភពលោកចំនួន៣ហើយ ដើម្បីថែរក្សានូវទម្រង់ដើមនៃវប្បធម៌ ក៏ដូចជាមរតកឥតកាត់ថ្លៃដែលបានបន្សល់ទុកដោយដូនតាខ្មែរ ព្រមទាំងជាការចងចាំនូវប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់កម្ពុជា៕