នយោបាយ
ដឹងទេ! តើកម្ពុជា លុបចោលទោសប្រហារជីវិតតាំងពីពេលណា?
បច្ចុប្បន្ននេះ អ្នកនិយមលេងបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុកមួយចំនួន បានបង្ហាញចេតនាចង់ឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាប្រើប្រាស់ទោសប្រហារជីវិតឡើងវិញ។ នេះ គឺមកពីពួកគេមានការខឹងសម្បារយ៉ាងខ្លាំងទៅលើជនប្រព្រឹត្តបទល្មើសឃោរឃៅមួយចំនួនដូចជា បទល្មើសរំលោភសម្លាប់ ការរំលោភយ៉ាងព្រៃផ្សៃលើកុមារ និងការជូញដូរមនុស្សជាដើម។ ប៉ុន្តែ នៅពេលនេះ «កម្ពុជាថ្មី» មិនវិភាគលើបញ្ហានេះទេ តែសូមលើកឡើងពីដំណើរដើមទងនៃការលុបចោលទោសប្រហារជីវិតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
កម្ពុជា បានសម្រេចលុបចោលទោសប្រហារជីវិតនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៨៩ ពោល គឺនៅក្នុងសម័យកាលគ្រប់គ្រង និងដឹកនាំដោយរបបសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា។ របបសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជានេះ ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយរណស្សសាមគ្គីសង្រ្គោះជាតិកម្ពុជាដែលបានរួមគ្នាជាមួយកងទ័ពវៀតណាមវាយផ្តួលរំលំរបបខ្មែរក្រហម។ ការលុបចោលទោសប្រហារជីវិតនេះ ត្រូវបានចែងនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាត្រង់មាត្រា ៣២។ មាត្រានេះ បានចែងថា៖ «ពលរដ្ឋទាំងអស់ មានសិទ្ធិរស់រានមានជីវិត សេរីភាព និងសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួន ដោយគ្មានទោសប្រហារជីវិតឡើយ»។ ទោសប្រហារជីវិត នេះ ត្រូវបានជំនួសដោយទោសជាប់ពន្ធនាគារមួយជីវិតវិញ។
មានហេតុផលសំខាន់ៗចំនួន២ដែលអ្នកវិភាគអះអាងថាដែលនាំទៅដល់ការសម្រេចលុបចោលទោសប្រហារជីវិតនេះ។ ទី១. គឺដោយសារតែកម្ពុជា បានធ្លាប់ឆ្លងកាត់សង្រ្គាមស៊ីវិលយ៉ាងជោគជាំនៅក្នុងអតីតកាល ជាពិសេស គឺការកាប់សម្លាប់យ៉ាងសាហាវព្រៃផ្សៃនៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម។ ដូច្នេះហើយ កម្ពុជា មិនចង់ឃើញមានការប្រហារជីវិតតាមរួបភាពណាមួយ បន្ទាប់ពីប្រជាពលរដ្ឋខ្លួនទើបរស់រានមានជីវិតឡើងវិញនោះឡើយ។ ទី២. ដោយសារតែកម្ពុជា ជារដ្ឋភាគីនៃកតិកាសញ្ញាស្តីពីសិទ្ធិប្រជាពលរដ្ឋ និងនយោបាយ និងជាភាគីនៃពិធីសារទី២ ស្តីពីការលុបបំបាត់ទោសប្រហារជីវិត។ អាស្រ័យហេតុនេះ កម្ពុជា ត្រូវគោរពទៅតាមកតិកាសញ្ញា និងពិធីសារទី២នេះ។
មែនទែនទៅ ការលុបចោលទោសប្រហារជីវិតនេះ មិនមែនមានតែកម្ពុជានោះទេ។ គិតមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ប្រទេស២ភាគ៣លើលោកហើយ បានលុបចោលទោសប្រហារជីវិតនេះ។ នេះបើតាមរបាយការណ៍របស់អង្គការលើកលែងអន្តរជាតិ(Amnesty Internation)។ ចំណែក អង្គការ The Death Penalty Information Center (DPIC)វិញ បានអះអាងថា ប្រទេសចំនួន ១០៨ បានលុបចោលទោសប្រហារជីវិតគ្រប់បទឧក្រិដ្ឋទាំងអស់ ខណៈ៨ប្រទេស លើកលែងទោសប្រហារជីវិតសម្រាប់បទឧក្រិដ្ឋកម្មទូទៅ និងប្រទេសចំនួន ២៨ រក្សាទោសប្រហារជីវិត តែមិនអនុវត្ត ឬក៏យកទៅអនុវត្តទោសផ្សេង។ ។ រីឯ ប្រទេសចំនួន៥៥ បានរក្សា និងអនុវត្តទោសប្រហារជីវិតនេះដដែល។
ដោយឡែក ប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ានវិញ គឺ ប្រទេសកម្ពុជា និងហ្វីលីពីន បានលុបចោលទោសប្រហារជីវិតគ្រប់បទឧក្រិដ្ឋទាំងអស់ ខណៈដែលប្រទេសព្រុយណេ ឡាវ និងមីយ៉ាន់ម៉ា នៅរក្សាទោសនេះ តែមិនអនុវត្ត ឬក៏យកទៅអនុវត្តទោសផ្សេង។ ប៉ុន្តែ ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ឥណ្ឌូនេស៊ី សិង្ហបុរី ថៃ និងវៀតណាម នៅតែរក្សាទោសប្រហារជីវិត និងបន្តអនុវត្តទោសនេះមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ន៕
អត្ថបទ ៖ វណ្ណ សុគន្ធា
-
ព័ត៌មានជាតិ៥ ថ្ងៃ ago
លទ្ធផលកំណាយ៖ តំបន់អង្គរមានមនុស្សមកតាំងភូមិករតាំងពីជាង ៣ ០០០ ឆ្នាំមកម្ល៉េះ
-
ចរាចរណ៍២១ ម៉ោង ago
តារា Rap ម្នាក់ស្លាប់ភ្លាមៗនៅកន្លែងកើតហេតុ ក្រោយរថយន្ដពាក់ស្លាកលេខ ខ.ម បើកបញ្ច្រាសឆ្លងផ្លូវ បុកមួយទំហឹង
-
ព័ត៌មានជាតិ៥ ថ្ងៃ ago
សំណង់ព្រះពុទ្ធប្បដិមាកម្ពស់ជាង ៨០ ម៉ែត្រ នឹងលេចរូបរាងក្នុងតំបន់អភិវឌ្ឍឆ្នេររាមខេត្តព្រះសីហនុ
-
ព័ត៌មានជាតិ៥ ថ្ងៃ ago
អ្នកឧកញ៉ា សំ សុខនឿន ព្យាករថា កម្ពុជា ត្រូវការពេលប្រហែល៥ឆ្នាំទៀត ដើម្បីឱ្យវិស័យអចលនទ្រព្យវិលរកសភាពដើមវិញ
-
សេដ្ឋកិច្ច៥ ថ្ងៃ ago
ទិន្នផលគ្រាប់ស្វាយចន្ទីអាចធ្លាក់ចុះពី ១០-៣០% ដោយសារអាកាសធាតុ ប្រសិនបើគ្មានវិធានការឆ្លើយតបទាន់ពេល
-
ព័ត៌មានជាតិ៤ ថ្ងៃ ago
មហាជនផ្ទុះការរិះគន់លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច ដែលនិយាយជំរុញ«ក្មេងៗឱ្យខំរៀនសូត្រ និងធ្វើការ ជាជាងទៅធ្វើសមាធិ»
-
សេដ្ឋកិច្ច៥ ថ្ងៃ ago
ធនាគារជាតិ ប្រកាសឱ្យសាធារណជនប្រុងប្រយ័ត្នប្រាក់ដុល្លារក្លែងក្លាយ កំពុងចរាចរណ៍នៅកម្ពុជា
-
កីឡា៤ ថ្ងៃ ago
គ្រួសារលោកគ្រូ អេ ភូថង ជួបទុក្ខធំផ្ទួនៗ