មានអង្គហេតុ និងអង្គច្បាប់អ្វីខ្លះដែលគ.ជ.ប​ ​សម្រេចច្រានចោលបញ្ជីបេក្ខជនដំបូងមួយចំនួនរបស់​បក្សភ្លើងទៀន?

គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) កាលពីយប់មិញ​ បាន​ចេញសេចក្តីប្រកាស​ព័ត៌មាន​មួយ ដើម្បីបញ្ជាក់ ពី​អង្គហេតុ និងអង្គច្បាប់មួយចំនួន ក្នុងការ​​​សម្រេចច្រានចោលបញ្ជីបេក្ខជនដំបូង របស់​គណបក្សភ្លើងទៀន នៅតាមបណ្តាឃុំ-សង្កាត់មួយចំនួន ក្រោយពីមាន​ពាក្យបណ្តឹង។​

​គ.ជ.ប​ ពន្យល់ថា យោងមាត្រា ​៥៨ នៃច្បាប់ ស្ដីពី ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ ប្រជាពលរដ្ឋដែលមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតក្នុងឃុំ-សង្កាត់ មានសិទ្ធិប្ដឹងទៅគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតអំពីបេក្ខជន ឬបញ្ជីបេក្ខជនដំបូង ដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ៥៧ នៃច្បាប់នេះ ក្នុងរយៈពេលយ៉ាងយូរ ​៣ ថ្ងៃ​បន្ទាប់​ពីថ្ងៃ​បិទផ្សាយជាសាធារណៈ។

យោងមាត្រា ៥៩ នៃច្បាប់ស្ដីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ បណ្ដឹងជំទាស់ត្រូវចោទប្រកាន់ទៅលើបេក្ខជន ឬបញ្ជីបេក្ខជនដំបូងនៃគណបក្សនយោបាយជាក់លាក់ណាមួយ ដែលមិនបានបំពេញតាមលក្ខខណ្ឌដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ៣៥ មាត្រា ៣៦ មាត្រា ៣៧ មាត្រា ៣៩ មាត្រា ៤០ មាត្រា ៤១ និងមាត្រា៤២។ ការប្ដឹងជំទាស់ទៅនឹងបញ្ជីបេក្ខជនដំបូងអាចធ្វើបានលើករណីចំនួនពីរ គឺករណីប្ដឹងអំពីបេក្ខ​ជន ឬករណីប្ដឹងអំពីបញ្ជីបេក្ខជនដំបូង។ ក្នុងករណីមានការប្ដឹងជំទាស់ទៅនឹងបញ្ជីបេក្ខជនដំបូង នៃគណបក្សនយោបាយណាមួយ ប្រជាពលរដ្ឋដែលជាអ្នកប្ដឹងជំទាស់ ត្រូវ​បញ្ជាក់អំពីចំណុចខ្វះខាតរបស់បញ្ជីបេក្ខជននោះ និងហេតុផលនៃការច្រានចោលបញ្ជីបេក្ខជននោះ។

ជារួមការប្ដឹងជំទាស់ទៅនឹងបញ្ជីបេក្ខជនដំបូង គឺជាការដាក់បន្ទុកលើការទទួលខុសត្រូវរបស់គណបក្សនយោបាយក្នុងការរៀបចំឱ្យបានត្រឹមត្រូវនូវឯកសារ ៦ (ប្រាំមួយ) ប្រភេទ ដែលត្រូវដាក់ភ្ជាប់ជាមួយពាក្យសុំចុះបញ្ជីបេក្ខជនឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតដូចមានចែងក្នុងមាត្រា​៤២ នៃច្បាប់ស្ដីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ ដែលឯកសារទាំងនោះរួមមាន៖ ទី១.​ សេចក្តីចម្លងលិខិតបញ្ជាក់ការចុះបញ្ជីគណបក្សនយោបាយនៅក្រសួងមហាផ្ទៃ ១ ច្បាប់។ ទី២.  អាសយដ្ឋាននៃទីស្នាក់ការកណ្តាលគណបក្សនយោបាយ អាសយដ្ឋានទីស្នាក់ការគណបក្សក្នុងឃុំ សង្កាត់ និងឈ្មោះតំណាងប្រចាំទីស្នាក់ការគណបក្សក្នុងឃុំ សង្កាត់ ដែលបានដាក់ស្នើបញ្ជីបេក្ខជន។ ទៅ​៣. បញ្ជីរាយនាមបេក្ខជន ដែលមានចំនួនបេក្ខជនយ៉ាងហោចណាស់ស្មើនឹងពីរដងនៃចំនួនសមាជិកក្រុមប្រឹក្សា ក្នុងក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់។ ទី៤.​ លិខិតបញ្ជាក់ពីមេឃុំ ចៅសង្កាត់ថា បេក្ខជនពិតជាបានចុះឈ្មោះ និងមានឈ្មោះក្នុងបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោតក្នុងឃុំ សង្កាត់ ដែលខ្លួនមានបំណងឈរឈ្មោះបោះឆ្នោត។ ទី៥. ជីវប្រវត្តិសង្ខេបដែលបំពេញផ្ទាល់​ដៃរបស់បេក្ខជនម្នាក់ៗ និងរូបថតបេក្ខជន​។ ទី៦. ឈ្មោះគណបក្សនយោ​បាយជាអក្សរពេញ អក្សរកាត់ និងសញ្ញាសម្គាល់គណបក្សនយោបាយ។

បើតាម​ គ.ជ.ប​ ក្នុងករណីមានភាពមិនប្រក្រតីក្នុងការរៀបចំឯកសារណាមួយ ឬច្រើន ក្នុងចំណោម​ឯកសារទាំងប្រាំមួយខាងលើ បញ្ជីបេក្ខជន នៃគណបក្សនយោបាយនោះពុំមានគុណសម្បត្តិ និងលក្ខណសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បី​ចូលរួមប្រកួតប្រជែងក្នុងការបោះឆ្នោតនៅមណ្ឌលបោះឆ្នោតនៃឃុំ សង្កាត់ពាក់ព័ន្ធឡើយ។

ចំពោះ​ការបដិសេធរបស់ គ.ជ.ប លើបញ្ជីបេក្ខជនដំបូង នៃគណបក្សភ្លើងទៀន កន្លង​មក​នេះ បានបង្ហាញឱ្យឃើញពីអង្គហេតុជាក់លាក់​ដូចខាងក្រោម៖ ទី១- គណបក្សភ្លើងទៀន បានជ្រើសរើសប្រជាពលរដ្ឋមិនចេះអាន និងមិនចេះសរសេរអក្សរខ្មែរ មកធ្វើជាបេក្ខជនឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់។ ទី២- ​សាមីខ្លួនត្រូវបានគេយកឈ្មោះទៅឈរជាបេក្ខជនឱ្យគណបក្សភ្លើងទៀន ទាំងខ្លួនពុំបានដឹង និងពុំមានឆន្ទៈក្នុងការឈរឈ្មោះជាបេក្ខជនឱ្យគណបក្សភ្លើងទៀន ផង។ ទី៣- ជីវប្រវត្តិសង្ខេប និងសេចក្ដីប្រកាសយល់ព្រមឈរឈ្មោះជាបេក្ខជន ដែលបេក្ខជនត្រូវបំពេញផ្ទាល់ដៃ បែរជាត្រូវបានបំពេញជំនួសដោយក្រុមការងារគណបក្សភ្លើងទៀន។ ទី៤- ក្នុងដំណើរការរៀបចំឯកសារនេះដែរ ក៏កើតមានឡើងនូវករណីផ្ដិតមេដៃ ឬចុះហត្ថលេខា ដោយក្រុមការងារគណបក្សភ្លើងទៀន ជំនួសសាមីបេក្ខជនផងដែរ។

គ.ជ.ប​ ​បានឲ្យដឹងដែរថា ការកើតមានឡើងនូវភាពមិនប្រក្រតី ដូចបានបញ្ជាក់ខាងលើនេះ បើពិនិត្យលើអង្គច្បាប់ គឺ​ជាករណីក្លែងបន្លំលក្ខខណ្ឌបេក្ខជនផង ឯកសារជីវប្រវត្តិផង ​និងការក្លែងបន្លំស្នាមមេដៃផង ដែលប្រព្រឹត្តដោយក្រុមការងារគណបក្សភ្លើងទៀន ដែលរួមមាន៖

ទី១. ការក្លែងបន្លំដាក់បេក្ខជនដែលពុំមានលក្ខខណ្ឌចេះអាន និងចេះសរសេរអក្សរខ្មែរទៅក្នុងបញ្ជីរាយនាមបេក្ខជននៃគណបក្សនយោបាយឈរឈ្មោះបោះឆ្នោត ដូចចែងក្នុងមាត្រា៣៥ នៃនៃច្បាប់ស្ដីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់។

ទី២. ការក្លែងបន្លំជីវប្រវត្តិសង្ខេប និងសេចក្ដីប្រកាសយល់ព្រមឈរឈ្មោះរបស់បេក្ខជន ដែលត្រូវបំពេញផ្ទាល់ដៃរបស់បេក្ខជនម្នាក់ៗ ដូចមានចែងក្នុងមាត្រា ៤២ នៃច្បាប់ស្ដីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់។

ទី៣.  ការក្លែងបន្លំស្នាមមេដៃ ឬហត្ថលេខានៅលើជីវប្រវត្តិសង្ខេប និងសេចក្ដីប្រកាសយល់ព្រមឈរឈ្មោះរបស់បេក្ខជន ដោយករណីផ្តិតមេដៃ ឬចុះហត្ថលេខាជំនួសដោយក្រុមការងារគណបក្សភ្លើងទៀន។​

គ.ជ.ប​ ​បញ្ជាក់ថា ដោយយោងទៅលើករណី​​ខាងលើ​ រួមទាំងផ្អែកលើរបាយការណ៍ចុះអង្កេតស្រាវជ្រាវរបស់មន្ត្រីជំនាញ កំណត់ហេតុសាកសួរដើមបណ្ដឹង និង​ចុងចម្លើយ ការ​ឆ្លើយ​បំភ្លឺនៅ​ក្នុងសវនាការរបស់ភាគីដើមបណ្ដឹង មេធាវីតំណាង​ដើមបណ្ដឹង ភាគីចុងចម្លើយ មេធាវីតំណាងចុងចម្លើយ សាក្សី និងបន្ទាប់​ពី​បាន​ពិភាក្សាលើអង្គហេតុ និង​អង្គច្បាប់ ស្របតាមច្បាប់​ស្តីពី ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ បទបញ្ជា និងនីតិវិធី សម្រាប់ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ អាណត្តិទី៥ ឆ្នាំ២០២២ រួចមក គ.ជ.ប បានសម្រេ​ចបដិសេធបញ្ជីបេក្ខជនដំបូងនៃគណបក្សភ្លើងទៀន​ចំនួន​៥ សង្កាត់ នៅរាជធានីភ្នំពេញ។

ចំពោះការបដិសេធការចុះបញ្ជីបេក្ខជន នៃគណបក្សភ្លើងទៀន ក្នុងឃុំ សង្កាត់ ចំនួន​៦ ទៀត ដោយសារគណបក្សនេះខកខានមិនបានបំពេញលក្ខខណ្ឌគ្រប់គ្រាន់ស្របតាមច្បាប់ បទបញ្ជា និងនីតិវិធី និងតាមពេលវេលាកំណត់ សម្រាប់ការចុះបញ្ជីបេក្ខជននៅគណៈកម្មការឃុំ សង្កាត់រៀបចំការបោះឆ្នោត។

សូមបញ្ជាក់ថា សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាននេះ បាន​ធ្វើឡើងក្រោយពីថ្នាក់ដឹកនាំ​​គណបក្សភ្លើងទៀន បាន​ចោទ​ប្រកាន់​ពីភាពមិនប្រក្រតីមួយ​ចំនួន​នៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាន​កាលពី​ម្សិល​មិញ ជុំវិញការ​សម្រេច​លុបបញ្ជីបេក្ខជន​ឈរឈ្មោះ​បោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ សង្កាត់ អាណត្តិទី៥ ឆ្នាំ២០២២​៕ ​

អត្ថបទ៖ កោះកែវ​​